پيشه كردم، در ادامه راه نيز چنين مى‌كردم. [1] ولى به دو دليل خود را ملزم به پذيرش و قيام كردم، زيرا از يك سو با وجود آن همه ناصر و ياور، حجّت بر من تمام بود و از سوى ديگر خداوند از دانشمندان هر امّتى پيمان گرفته كه وقتى بى‌عدالتى را در جامعه مشاهده مى‌كنند تا آن حدّ كه ظالمان از پرخورى بيمار شده و مظلومان از گرسنگى، سكوت روا ندارند، برخيزند و دست ظالم را از گريبان مظلوم قطع كنند و عدل الهى را در جامعه پياده نمايند.

اين سخن امام (ع) هشدارى است به همه انديشمندان و علماى امّتها كه وقتى امكانات تشكيل حكومت و اجراى عدل و قسط الهى فراهم گردد، سكوتشان مسئوليت آفرين است، بايد قيام كنند و براى بسط عدالت و اجراى فرمان خدا مبارزه با ظالمان را شروع نمايند. آنها كه مى‌پندارند، تنها با انجام فرايضى همچون نماز و روزه و حج و پاره‌اى از مستحبّات، وظيفه خود را انجام داده‌اند، سخت در اشتباهند. اجراى عدالت و حمايت از مظلوم و مبارزه با ظلم ظالم نيز در متن وظايف اسلامى آنان قرار دارد.

سرانجام امام (ع) در ادامه اين سخن و در آخرين جمله اين خطبه داغ سياسى اجتماعى پر معنى، مى‌فرمايد: «آرى اگر به خاطر دلايل فوق نبود هرگز تن به پذيرش اين بيعت نمى‌دادم و در آن هنگام (در مى‌يافتيد كه) ارزش اين دنياى شما (با همه زرق و برقش كه براى آن سر و دست مى‌شكنيد) در نظر من از آب بينى يك بز كمتر است» (و لالفيتم‌ [2] دنياكم هذه ازهد عندى من عفطة [3] عنز [4]).

[1] شاهد اين سخن شعرى است كه از آن حضرت در داستان مخالفت «طلحه» و «زبير» و فراهم آوردن مقدّمات جنگ جمل نقل شده كه فرمود: «فتن تحلّ بهم و هنّ شوارع- تسقى اواخرها بكاس الاوّل» اشاره به اين كه: فتنه‌هايى در پيش است كه همه را در بر مى‌گيرد و هر كس به سهم خود در آن گرفتار مى‌آيد (بحار الانوار، جلد 32، صفحه 118).

[2] «الفيتم» از ماده «الفاء» به معناى يافتن چيزى است.

[3] «عفطة» در اصل به گفته «مقاييس اللغة» به معناى «صداى مختصر است، به همين جهت به عطسه كردن گوسفند يا بز «عفطة» مى‌گويند و در كلام بالا اشاره به ذرّات آب بينى است كه به هنگام عطسه كردن به اطراف پراكنده مى‌شود. اين تفسيرى است كه در مقاييس آمده است ولى بعضى ديگر از ارباب لغت به بعضى از صداهاى ديگرى كه از حيوان خارج مى‌شود نيز عفطه گفته‌اند.

[4] «عنز» به معناى بز ماده است.