بوهاى گوناگون و رنگها و اجناس مختلف را از يكديگر باز مى‌شناسد، اين در حالى است كه او را معجونى از رنگهاى مختلف و تركيبى از اشياى همسان و نيروهاى متضاد و اخلاط مختلف از حرارت و برودت و رطوبت و خشكى قرار داد.

شرح و تفسير

آغاز آفرينش آدم (ع)

بعد از اشارات گويايى كه در فرازهاى سابق اين خطبه عميق و پر محتوا در باره آفرينش جهان و آسمانها و زمين آمده بود، در اين جا شروع به بحث در باره مخلوقات ديگر اين جهان مى‌كند و از ميان آنها انگشت روى آفرينش انسان در مراحل مختلف مى‌گذارد كه شاهكار بزرگ آفرينش و خلقت است و در مورد انسان، به پنج مرحله مختلف كه سراسر زندگى او را در بر مى‌گيرد اشاره فرموده است:

1- آفرينش آدم از نظر جسم و روح (يعنى در دو مرحله).

2- سجده فرشتگان بر آدم و سركشى و تمرّد ابليس.

3- اسكان آدم در بهشت و سپس بيان ترك اولايى كه از آدم سر زد و آن گاه پشيمان شد و توبه كرد و سرانجام از بهشت رانده شد و به زمين هبوط كرد.

4- فرزندان آدم فزونى يافتند و جوامع بشرى تشكيل شد و خداوند پيامبرانش- عليهم السلام- را با كتب آسمانى براى هدايت انسانها و نظم جوامع بشرى و رساندن آنها به كمالات معنوى و روحانى ارسال فرمود.

5- باز هم جوامع بشرى كاملتر و كاملتر شد تا به مرحله شايستگى براى پذيرش دين نهايى رسيد و در اين جا خداوند محمد (ص) رسول برگزيده‌اش را با قرآن مجيد براى هدايت و نجات انسانها و ارائه كاملترين برنامه سعادت مبعوث‌