«بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ»، بدانيد خداوند ميان انسان و قلب او حايل مى‌شود [1] و امثال آن به خوبى روشن و آشكار مى‌شود.

اين نكته علاوه بر اين كه بحثهاى مربوط به وحدت وجود- به معناى صحيح آن- را تكميل مى‌كند، راه را بر هر گونه انحراف در فهم صفات خدا مسدود مى‌سازد.

ولى گمگشتگان وادى حيرت به سراغ مسائلى رفته‌اند كه انسان از آن شرم دارد.

از جمله طايفه «مجسّمه» است كه براى خداوند متعال صفاتى همچون صفات ممكنات قائل شدند و او را تا سر حدّ جسم و جسمانيّات تنزّل داده و براى او شكل و قيافه و دست و پا و موهاى «مجعّد» و در هم پيچيده و به طريق اولى مكان و زمان، قائل شده‌اند. گروهى او را در دنيا قابل مشاهده مى‌دانند و گروهى او را فقط در آخرت.

«محقّق دوانى» كه از معاريف فلاسفه است- طبق نقل بحار الانوار- مى‌گويد: «گروهى از اهل تشبيه، خدا را حقيقتا جسم مى‌دانند، بعضى او را مركّب از گوشت و خون و برخى او را نور درخشان مانند شمش نقره‌اى سفيدگون كه طولش هفت وجب با وجب خويش است و جمعى او را به صورت انسان و گروهى به صورت جوانى «امرد» با موهاى پيچيده و مجعّد و بعضى او را به صورت پيرمردى با موهاى سياه و سفيد، برخى او را جسمى- نه همانند اجسام ديگر- مى‌دانند و بعضى عقايد ديگرى از اين گونه اعتقادهاى باطل و بى‌پايه و كودكانه ابراز داشتند». [2] عجيب‌تر اين كه در رواياتى كه از پيامبر اسلام (ص) يا بعضى از صحابه نقل كرده‌اند- كه قطعا اين روايات مجعول است- براى خداوند اوصاف جسمانى عجيبى ذكر شده است. از جمله در حديثى از «ابن عباس» آمده كه: «از او

[1] سوره انفال، آيه 24.

[2] بحار الأنوار، جلد 3، صفحه 289.