براى نمونه به موارد زير توجّه كنيد:

الف: حيله در عبادات:

يكى از حيله‌هايى كه در ابواب عبادات مطرح مى‌شود، حيله در اخذ اجرت بر عبادت است.

در بحث عبادات اشكال مهمّى مطرح است: «و هو انه اخذ الاجرة ينافى القربة؛ اخذ اجرت با قصد قربت سازگار نيست.»

در اينجا فقها چاره‌اى انديشيده‌اند و حيله‌اى شرعى براى فرار از اين اشكال به شرح زير مطرح كرده‌اند.

گفته‌اند: «اخذ اجرت از باب داعى بر داعى است؛ يعنى شما اجرت را مى‌گيريد كه نماز استيجارى را به قصد قربت انجام دهيد، يعنى محرّك شما بر انجام نماز، قصد قربت است و محرّك شما بر قصد قربت، اخذ اجرت مى‌باشد». اين يك حيله شرعى براى رفع اين اشكال مهم است‌ [1].

ب: حيله در اخماس و زكوات:

بعضى از كم‌توفيقان، براى فرار از پرداخت خمس و زكات، دست به اين حيله مى‌زنند: قبل از فرا رسيدن سال خمسى، يا گذشتن سال بر چيزى كه زكات آن واجب است- و ماندن يك سال آن در نزد مالك شرط است- مال مورد تعلّق خمس يا زكات را به كسى هبه مى‌كنند، و شخص هبه‌گيرنده پس از گذشتن سال به او بازمى‌گرداند، بدين ترتيب، چون مال مذكور يك سال تمام نزد او نبوده، خمس و زكات به آن تعلّق نمى‌گيرد.

[1]. شرح اين مسأله را در عروة الوثقى، جلد اوّل، صفحه 743، فصل 43، مسأله دوم مطالعه كنيد.