فصل چهل و ششم: احكام قصاص‌

مصاديق قتل عمد و شبه عمد

سؤال 1023- ترك فعل فردى، منجر به مرگ ديگرى شده است. آيا مى‌توان وى را به خاطر مجرّد ترك فعل، محكوم و مجازات كرد؟ به مثالهاى زير توجّه كنيد:

الف) مادرى با علم به اين كه فرزندش به شير نياز دارد، عمداً از شير دادن امتناع مى‌ورزد، و طفل فوت مى‌كند. آيا قتل عمد است، يا نوع ديگرى از قتل محسوب مى‌شود؟

ب) اگر سوزن‌بان قطار، كه وظيفه دارد خطوط راه آهن را طبق برنامه معيّن شده جا به جا كند، با علم به وجود خطر از انجام اين عمل خوددارى نمايد، و موجب برخورد دو قطار و مرگ مسافرين شود، آيا قتل عمد محسوب مى‌شود؟

ج) هرگاه پرستارى، كه وظيفه رساندن دارو به بيمار در ساعت معيّنى را دارد، عمداً از انجام اين كار خوددارى كند، و بيمار فوت نمايد، در صورتى كه بداند خوراندن دارو براى بيمار حياتى است؛ چه نوع قتلى محسوب مى‌شود؟

د) نجات غريقى با مشاهده غرق شدن شناگرى در استخر، از نجات دادن او خوددارى مى‌كند، و غريق فوت مى‌نمايد. آيا قتل عمد است؟

جواب الف تا آخر: در مواردى كه إسناد قتل به چنين شخصى بدهند، و به تعبير ديگر سبب اقوى از مباشر باشد، مانند مثال اوّل و دوم، قتل عمد صادق است، و احكام آن جارى مى‌شود. و در مثال سوم و چهارم موارد مختلف است.

سؤال 1024- اصل وقوع قتل براى دادگاه ثابت شده، ولى نوع آن مشخّص نيست.

بيّنه‌اى هم براى اثبات نوع قتل وجود ندارد. تكليف دادگاه در اين مورد چيست؟