منحصر به فرد باشد و جانشينى نداشته باشد، و غالباً چنين نيست.

سؤال 1428- نوشيدن مسكرات، بطورى كه آدمى را از خود بى‌خود نكند و براى او ضرر نداشته باشد، چه حكمى دارد؟

جواب: نوشيدن مسكرات در هيچ حال جايز نيست و حدّ شرعى دارد و تفاوت حال اشخاص در آن تأثيرى ندارد؛ حتّى نوشيدن يك قطره از آن هم حرام است.

سؤال 1429- چنانچه متّهم بعد از اقرار به شرب خمر در محضر دادگاه مدّعى شود كه قبل از دستگيرى از گناه خود توبه نموده است، آيا در اين مورد حدّ ساقط مى‌گردد، يا اين كه اين مورد از مواردى است كه مى‌تواند مشمول عفو ولىّ امر قرار گيرد؟

جواب: توبه بعد از دستگيرى اثرى ندارد؛ ولى هرگاه سخن او حكايت از توبه فعلى او كند، حاكم شرع مى‌تواند او را ببخشد، مشروط بر اين كه ثبوت جرم از طريق اقرار باشد.

5- حدّ سرقت‌

سؤال 1430- آيا شروع به جرم سرقت، حقّ النّاس است كه قابل گذشت باشد، يا حقّ‌الله است كه قابل گذشت نمى‌باشد؟

جواب: اگر منظور از شروع اين است كه مثلًا وارد خانه مردم شده و قبل از سرقت دستگير شده است، صاحبخانه مى‌تواند او را ببخشد و رها كند.

سؤال 1431- دو پسرعموى معتاد، مواد مخدّر به خود تزريق مى‌كنند، يكى از آنها فوراً مى‌ميرد و ديگرى زنده مى‌ماند، ولى شوكه مى‌شود، ترس و وحشت حواس و تصميم‌گيرى را از او سلب مى‌كند، مدّتى در ماشين سوارى مى‌ماند و بعد جسد او را در يكى از كوچه‌هاى تهران به زمين مى‌گذارد، ناگهان يادش مى‌آيد كه در جيب آن‌