جواب: خريدوفروش چك يا سفته‌اى كه سند بدهكارى كسى مى‌باشد به كمتر يا بيشتر مانعى ندارد.

سؤال 724- آيا خريدوفروش اسكناس صحيح مى‌باشد؟ در صورتى كه جواب منفى است آيا احكام رباى معاملاتى در آن جارى است؟

جواب: اسكناس جزء معدودات است، و حكم ربا در خريدوفروش آن جارى نمى‌شود؛ ولى در اينجا مشكل ديگرى وجود دارد و آن اين كه در عرف عقلا اسكناس هميشه ثمن واقع مى‌شود و جنبه مثمن ندارد، هيچ كس در عرف بازار نمى‌گويد: «من ده هزار تومان پول نقد را به يازده‌هزار تومان كه يك ماه ديگر تحويل بدهى، به شما فروختم» مگر كسانى كه بخواهند آن را حيله فرار از ربا قرار دهند؛ يعنى در واقع نوعى وام ربوى است كه نام آن را بيع مى‌گذارد و اين گونه حيله‌ها به فتواى ما اعتبارى ندارد، تنها دو مورد استثنا در اين مسأله وجود دارد:

الف) نخست خريدوفروش ارزهاى مختلف كه مثلًا دلار را با اسكناس مبادله كنند، كه چنين معامله‌اى صحيح است.

ب) ديگر معامله نقدى اسكناسهاى كوچك و بزرگ، يا نو و كهنه با تفاوت مختصر به خاطر استفاده از نو بودن اسكناس يا حجم كم پول بزرگ در مسافرت و مانند آن؛ در غير اين دو صورت اشكال دارد.

سؤال 725- آيا احكام صرف (معامله نقدين)، مانند وجوب قبض و اقباض در مجلس معامله، در مورد پول اعتبارى، يعنى اسكناس، جارى است؟

جواب: احكام مزبور در پول اعتبارى جارى نيست؛ زيرا نه ادلّه نسبت به آن شمول دارد و نه پشتوانه در حال حاضر طلا و نقره مسكوك است؛ اصولًا پشتوانه در زمان ما يك امر اعتبارى است.

سؤال 726- آيا پول از مثليّات است يا قيميّات؟ اصولًا ملاك مثلى و قيمى چيست؟