و داراى منافع حلالى است، خريدوفروش آن مانعى ندارد.

سؤال 692- شخصى در كشورهاى كفر، مثل آلمان و هلند، كار مى‌كند و از گوشتى كه ذبح شرعى نشده كباب درست مى‌كند و به اهل كتاب و كسانى كه ذبيحه اهل كتاب را حلال مى‌دانند و مسلمانانى كه بين حلال و حرام فرق نمى‌گذارند مى‌فروشد، سودى كه به دست مى‌آورد چه حكمى دارد؟ در صورت حرمت اگر پول را مثلًا به قصد نان و سالاد كه به آنها مى‌دهد بگيرد چه حكمى دارد؟

جواب: مى‌تواند به غير مسلمانان و كسانى كه حلال مى‌دانند بفروشد؛ ولى نسبت به غير آنها جايز نيست.

سؤال 693- آيا عمل كسى كه به اهل كتاب شراب مى‌فروشد، به قصد اين كه من شيشه را مى‌فروشم نه شراب را، صحيح است؟

جواب: جايز نيست و قصد شيشه كردن مشكل را حل نمى‌كند.

2- موسيقى‌

سؤال 694- اگر موسيقى حرام، يعنى غنا، تأثيرات مخرّبى بر فرد يا جامعه مى‌گذارد، ويژگى آن تأثيرات منفى چگونه تشخيص داده مى‌شود؟

جواب: البتّه و بدون شك موسيقى حرام آثار مخرّبى دارد [1]؛ ولى حكم، تابع بروز و ظهور آنها نيست.

سؤال 695- اساساً ملاك و مناط تشخيص موسيقى حرام با چه كسانى است؟ اگر با عرف است كدام عرف، عرف مؤمنين و متشرّعين، يا عرف موسيقى‌دانان و آهنگسازان، يا عرف كارشناسان فرهنگى جامعه، يا عرف علما و انديشمندان، يا عرف فقها و مفتيان؟

جواب: در اين گونه موارد بايد به عرف عام متديّن مراجعه كرد كه تشخيص‌

[1]. شرح اين مطلب را در تفسير نمونه، جلد 17، صفحه 29 به بعد مطالعه فرماييد.