كنار نهر واقع نشده است زمينشان را مبادله مى‌كنند، با اين شرط كه شخصى كه در كنار نهر زمين دارد تعهّد مى‌كند هر ساله نهر را تميز كند و خاك‌بردارى كند و براى هميشه اين كار را تا قيامت انجام خواهد داد. او به اين شرط عمل مى‌كند. بعد از او پسرهاى او هم به اين شرط عمل مى‌كنند. الآن بعد از پسرها نوبت نوه‌ها رسيده كه آنها به اين شرط عمل نمى‌كنند، آيا بر اين نوه‌ها واجب است كه به شرط جدّ پدرى خود عمل كنند؟

جواب: گذاشتن شرط بر عهده غير مشترى يا طرف معاوضه مشروعيّت ندارد.

سؤال 631- شخصى يك باب مغازه در سال 1360 (ه-. ش) به مبلغ معلومى طبق قرارداد منعقده فيما بين مالكين و خريدار به سرقفلى خريده و مبلغ قرارداد آن روز را پرداخت نموده است. در پايين قرارداد عبارت ذيل آمده است «مورد معامله سرقفلى و حقّ اولويّت و انتقال به ديگرى است ولى بايد در موقع فروش رضايت مالكين اصلى را طبق قانون سرقفلى از سود مورد معامله جلب نمايد و در ضمن اجاره از زمان تحرير لغايت دو سال تمام به مبلغ ماهيانه يكصد تومان منظور و مقرر گرديد» با توجّه به شرايط ذكر شده فوق:

الف) آيا مالكين يا مالك از نظر شرعى مى‌تواند بدون رسيدن به توافق با صاحب سرقفلى مبلغ مال الاجاره را هر سال افزايش دهد؟

ب) در صورت افزايش فرق بين سرقفلى و اجاره چه خواهد بود؟

جواب: الف) در مواردى كه سرقفلى گرفته شده و مدتى براى اجاره تعيين گرديده بعد از گذشتن مدّت، مالك مى‌تواند در مال الاجاره تجديد نظر كند ولى بيش از عرف بازار نسبت به اين گونه اموال نمى‌تواند از مستأجر بگيرد.

ب) فايده سرقفلى اين است كه در عرف بازار مال الاجاره كمترى به آن تعلق مى‌گيرد و حق اولويّت براى تجديد اجاره همواره وجود دارد.