بنابراين، يا پدر و مادر مقصّرند و يا اجتماعى كه آنها در آن زندگى مى‌كنند، چون كه حدّاقلّ آموزش صحيح يا بهداشت، يا وسايل زندگى آنان را فراهم نساخته، تا فرزندان آنها به اين روز نيفتند؛ و همانطور كه اگر انسانى حمله به انسان ديگرى كند، و چشم او را مثلًا معيوب سازد، او مقصّر است، نه دستگاه آفرينش؛ در موارد كورمادرزاد نيز با نظر دقيق بايد همينطور قضاوت كرد؛ اجتماع يا افراد را مقصّر دانست، نه دستگاه خلقت را.

و امّا در موارد ثروت‌اندوزى بعضى، و تهيدستى بعضى ديگر، اين موضوع امروز جاى ترديد نيست كه‌ نظامات غلط اجتماعى و سيستم‌هاى ناسالم اقتصادى است كه سرچشمه اين افراط و تفريطهاست، نه مسئله عود ارواح و كارما. شايد اين طرز استنباط براى هندوهاى قديم كه از اصول «جامعه‌شناسى» و «اقتصاد جديد» بى‌خبر بودند، آب و رنگى داشت؛ امّا امروز براى ما كاملًا بى‌ارزش است.

عامل اصلى شكست‌هاى اجتماعى:

توجّه به وضع روانى افراد، و طرز تربيت خانوادگى و