نتيجه نهايى بحث‌

«اسپريتيسم»، و «اسپرى‌توآليسم» را معمولًا به علم ارتباط با ارواح تفسير مى‌كنند، (مراجعه به فرهنگهاى انگليسى و دائرةالمعارف‌ها نيز اين معنى را تأييد مى‌نمايد.) ولى بعضى اصرار دارند كه مسئله عود ارواح و تناسخ را نيز جزئى از اين علم بدانند. ما در نامگذارى با كسى سخنى نداريم؛ ولى ما اين حقيقت را تأكيد مى‌كنيم كه مسئله عود ارواح به هر نام و به هر اسم كه باشد و در تحت هر لفافه‌اى، غلط و نادرست و غيرمنطقى است؛ امّا مسئله ارتباط با ارواح به هر نام كه باشد، در حدود خاص و معيّنى قابل مطالعه است، و آميختن اين دو با هم سفسطه‌اى براى تحريف حقايق است.

با توجّه به اين تذكّر لازم، اكنون به تعقيب بحث گذشته‌