17

اجتماع‌گرايى و انزواطلبى‌

اشاره‌

علماى اخلاق بحثى تحت عنوان مخالطه و عزلت در كتاب‌هاى اخلاقى آورده‌اند، و گاه اختلاف كرده‌اند كه آيا مخالطه (اجتماع گرايى) افضل است، يا عزلت؟

(انزواطلبى) بعضى تمايل به افضل‌بودن مخالطه داشته‌اند، و بعضى به انزواطلبى، و گاهى نيز آن را تابع شرايط مختلف دانسته‌اند كه در پاره‌اى از شرايط اولى مطلوب است و در پاره‌اى از شرايط دومى.

ولى محققان- مخصوصاً محققان عصر ما- با الهام گرفتن از كتاب و سنت و دليل عقل اصل زندگى انسان را به اجتماع گرايى مى‌دانند، و معتقدند انسان موجودى است اجتماعى، و تنها در سايه اجتماع مى‌تواند به اهداف والاى خود دست يابد، مشكلات خود را آسان‌تر مرتفع كند، و به سعادت مطلوب سريع‌تر برسد.

آنها معتقدند گوشه‌گيرى و انزواطلبى نه با فطرت انسان سازگار است و نه با روح تعليمات اسلام، بلكه اجتماع گرايى، روح تمام تعليمات اسلام است از عبادات به صورت دسته‌جمعى انجام مى‌شود گرفته تا مسائل مربوط به حقوق بشر و حكومت اسلامى، و امر به معروف و نهى از منكر و اجراى حدود و احقاق حقوق و تعاون در برّ و تقوا و مانند آن.