است». [1]

5- حرص و دنياپرستى: افرادى كه عشق و دلباختگى به دنيا وجودشان را پركرده و حرص و آز در درون جانشان لانه گزيده، كمترين مزاحمت به منافع خويش را تحمل نمى‌كنند، و به سرعت بر مى‌آشوبند. و از آنجا كه زندگى اجتماعى خالى از مزاحمت‌هاى پى در پى نيست، بلكه مى‌توان گفت مزاحمت‌هاى جزئى همه روز وجود اين گونه افراد غالباً خشمگين و عصبانى هستند و اگر نتوانند، خشم خود را بر سر اين و آن بريزند، درون جانشان را همچون خوره مى‌خورد.

در ادامه حديثى كه از حضرت مسيح عليه السلام در بالا اشاره كرديم نيز اشاره به اين عامل شده و مى‌فرمايد: «وَشِدَّةُ الْحِرْصِ عَلى فُضُولِ الْمالِ وَ الْجاهِ؛ شدت حرص بر فزونى مال و مقام».

درمان غضب‌

با توجه به اين كه غضب، آثار شوم و پيامدهاى بسيار خطرناكى دارد، و گاه شيرازه زندگى انسان را از هم مى‌پاشد، كوشش و تلاش براى درمان آن بسيار لازم است و افراد عصبانى اگر در اصلاح حال خويش نكوشند پشيمان خواهند شد.

بزرگان علم اخلاق در اين زمينه بحث‌هاى فراوانى دارند و از آن بالاتر در روايات اسلامى دستورهاى مهم و مؤثرى براى خاموش كردن آتش غضب داده شده است كه گلچينى از آن را ذيلًا از نظر مى‌گذرانيم:

1- افراد خشمگين و عصبانى هميشه حتى قبل از آن كه شعله‌هاى آتش غضب قلب آنها را احاطه كند، بايد در آثار شوم آن بينديشند، و مرتب به خود تلقين كنند كه غضب آتشى است كه ممكن است خرمن ايمان و سعادت و هستى آنها را بسوزاند، غضب آتش خشم خدا را در دنيا و آخرت مى‌افروزد. غضب دوستان را از انسان دور مى‌كند و حربه به دست دشمنان مى‌دهد، غضب آثار ويرانگرى روى اعصاب انسان مى‌گذارد، عمر او را كم مى‌كند و سلامتى او رابه خطر مى‌اندازد. غضب انسان را از رسيدن به مقامات معنوى و مادى باز مى‌دارد.

[1]. شرح غرر، جلد 1، صفحه 142، حديث 530.