نام کتاب : اخلاق در قرآن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 356
در نامه مالك اشتر نيز اشاره روشنى به اين مطلب ديده مىشود كه اميرمؤمنان على
عليه السلام به او دستور مىدهد كه مأموران اطلاعاتى خود را براى بررسى حال
كارمندان و كاركنان مخفيانه بفرستد به گونهاى كه آنان احساس كنند كه دائماً
چشمهايى از نقطه نامعلوم مراقب كار آنها است مىفرمايد: «ثُمَّ تَفَقَّدْ اعْمالَهُمْ وَابْعَثِ الْعُيُونَ مِنْ
اهْلِ الصِّدْقِ وَالْوَفاءِ عَلَيْهِمُ، فَانَّ تَعاهُدَكَ فِى السِّرِّ
لِامُورِهِمْ حَدْوَةٌ لَهُمُ عَلى اسْتِعْمالِ الْامانَةِ وَالرِّفْقِ
بِالرَّعِيّةِ؛ با فرستادن مأموران مخفى از افراد راستگو و
باوفا، اعمال كارمندان و كاركنانت را زير نظر بگير، زيرا جستجوى مداوم پنهانى نسبت
به كارهاى آنها سبب مىشود كه به امانت دارى و مدارا كردن نسبت به زيردستان تعقيب
شود».[1]
در حديث معروف امام حسين عليه السلام در مورد ماندن محمد حنفيه برادر آن حضرت
چنين مىخوانيم: هنگامى كه حضرت آماده حركت از مدينه به مكه و از آنجا به سوى كربلا
شد، برادرش محمد عليه السلام از آن حضرت خواست تا همراه وى باشد، امام عليه السلام
فرمود: «امَّا انْتَ فَلا، عَلَيْكَ انْ تُقِيمَ
بَالْمَدِينَةِ وَ تَكُونُ لِى عَيْناً لا تَخْفَ عَنّى شَيْئاً مِنْ امَورِهِمْ؛ اما تو همراه من نيا، در مدينه بمان و چشم من در آنجا باش
تا چيزى از اخبار آنها (دشمنان) بر من مخفى نماند».[2]
2- سازمانهاى بازرسى
امروز در تمام ادارات و مؤسسات مهم، سازمانهايى به نام سازمانهاى بازرسى
وجود دارد كه كار آنها نظارت بر اعمال كارمندان و كاركنان و جلوگيرى از حيف و
ميلها و كنترل حسن انجام وظيفه از سوى آنان مىباشد.
بديهى است كار آنها تجسّس در زندگى شخصى كارمندان و كاركنان نيست بلكه نظارت
آنان بر امور مربوط به انجام وظايف اجتماعى و رعايت مصالح امت است و اگر چنين
سازمانهايى به كلى برچيده شود يا افراد ناصالح در آن قرار گيرند، ممكن است فساد، سراسر
اجتماع را بگيرد.