بعضى از پيامدهاى سوء آن نيز اشاره گرديده است، و اگر در مذمت اين صفت نكوهيده جز بعضى از اين آيات نبود كفايت مى‌كرد تا چه رسد به اين آيات متعدد و روايات بيشترى كه در بحث آينده خواهد آمد.

سوءظن در روايات اسلامى‌

نكوهش از سوء ظن به عنوان يكى از بدترين و زشت‌ترين رذائل اخلاقى در روايات اسلامى بازتاب گسترده‌اى دارد. به عنوان نمونه به روايات زير توجه فرماييد:

1- در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم: «ايّاكُمْ وَ الظَّنُّ فَانَ الْظَنَّ اكْذَبُ الْكِذْبِ؛ از گمان بد بپرهيزيد كه گمان بد، بدترين نوع دروغ است». [1]

2- در حديث ديگرى از همان حضرت مى‌خوانيم: «انَّ اللَّهَ حَرَّمَ مِنَ الْمُسْلِمِ دَمَهُ وَ مالُهُ وَ عِرْضُهُ وَ انْ يَظُنَّ بِهِ السُّوءِ؛ خداوند خون و مال و آبروى مسلمانان را بر يكديگر حرام كرده و همچنين گمان بد درباره آنها». [2]

3- در حديث تكان دهنده‌اى از على عليه السلام مى‌خوانيم: «لا ايْمانَ مَعَ سُوءِ ظَنٍّ؛ كسى كه سوء ظن دارد ايمان ندارد». [3]

اين تعبير ممكن است اشاره به سوءالظن نسبت به مردم يا نسبت به خدا و يا هردو بوده باشد.

4- در حديث ديگرى از همان حضرت مى‌خوانيم: «ايَّاكَ انْ تُسِيى‌ءَ الظَنَّ فَانَّ سُوءَالظَّنِ يُفْسِدُ الْعِبادَةَ وَ يُعَظِّمُ الْوِزْرَ؛ از سوء ظن بپرهيز چرا كه سوء ظن عبادت را فاسد، و پشت انسان را از بار گناه سنگين مى‌كند». [4]

5- در حديث ديگرى از اميرمؤمنان على عليه السلام مى‌خوانيم: «سُوءُ الظَّنِ بِالُمحْسِنِ شَرُّالْاثْمِ وَ اقْبَحُ الظُّلْمِ؛ بدگمانى نسبت به افراد نيكوكار بدترين گناه و زشت‌ترين ستمگرى است». [5]

[1]. وسائل الشّيعه، جلد 18، صفحه 38 (حديث 42)، بحارالانوار، جلد 72، صفحه 195.

[2]. المحجّةالبيضاء، جلد 5، صفحه 268.

[3]. غررالحكم، جلد 6، صفحه 362.

[4]. همان مدرك، جلد 2، صفحه 308.

[5]. همان، جلد 4، صفحه 132.