در حديث ديگرى از آن حضرت عليه السلام مى‌خوانيم: «التَّكَبُّرُ يُظْهِرُ الرَّذِيلَةَ؛ تكبّر رذايل اخلاقى را ظاهر مى‌سازد». [1]

4- تكبّر مايه تنفّر و پراكندگى مردم است‌

از بلاهاى مهمّى كه بر سر متكبّران وارد مى‌شود انزواى اجتماعى و پراكندگى مردم از اطراف آنهاست، چرا كه شرف هيچ انسانى اجازه نمى‌دهد تسليم برترى‌جوييهاى افراد متكبّر و مغرور شود، به همين دليل به زودى حتّى نزديك‌ترين دوستان و بستگان از آنها فاصله مى‌گيرند و اگر به حكم الزامهاى اجتماعى مجبور باشند با آنان زندگى كنند، در دل از آنان متنفّرند!

در حديثى از امام اميرالمؤمنين عليه السلام مى‌خوانيم: «مَنْ تَكَبَّرَ عَلَى النَّاسِ ذَلَّ؛ كسى كه فخرفروشى كند، ذليل مى‌شود». [2]

در حديث ديگرى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «امْقَتُ النَّاسِ الْمُتَكَبِّرُ؛ منفورترين مردم، متكبّر است». [3]

در حديث ديگرى از على عليه السلام آمده است: «ثَمَرَةُ الْكِبْرُ الْمَسَبَّةُ؛ ميوه درخت تكبّر بدگويى از مردم است». [4]

اين تعبير كه در حديثى از اميرمؤمنان عليه السلام رسيده است نيز بسيار عبرت انگيز است:

«لَيْسَ لِلْمُتَكَبِّرِ صَدِيقٌ؛ براى متكبّر دوستى باقى نمى‌ماند»! [5]

در حديث ديگرى فرمود: «مَا اجْتَلَبَ الْمَقْتَ بِمِثْلِ الْكِبْرِ؛ چيزى مانند تكبّر خشم مردم را برنمى‌انگيزد»! [6]

5- تكبّر سبب از دست دادن امكانات زندگى است‌

انسان در صورتى در زندگى موفّق خواهد بود كه بتواند همكارى ديگران را جلب كند، افراد منزوى كه تلاشهاى آنها تنها جنبه فردى دارد يا شكست مى‌خورند و يا موفّقيّت ناچيزى نصيبشان مى‌شود و از آنجا كه تكبّر انسان را به انزوا مى‌كشاند طبعاً موفّقيّت او را در صحنه زندگى ناچيز مى‌كند.

[1]-/ غررالحكم، حديث 523

[2]-/ بحارالانوار، جلد 74، صفحه 235

[3]-/ همان، جلد 70، صفحه 231

[4]-/ غررالحكم، حديث 4614

[5]-/ همان مدرك، حديث 7162

[6]-/ همان مدرك، حديث 7167