صبر در احايث اسلامى‌

به گفته بعضى از علماى اخلاق، رواياتى كه درباره فضيلت صبر و شكيبايى از معصومين عليهم السلام به ما رسيده، بيش از آن است كه به شمارش در آيد. و در برخى از كتب كه درباره صبر تأليف يافته، نزديك به 900 حديث از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و ائمه معصومين عليهم السلام در اين باره آمده است كه به عنوان نمونه، بخشى از آن‌ها را گلچين نموده‌ايم:

1- رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند: «الصَّبْرُ خَيْرُ مَرْكَبٍ مَا رَزَقَ اللّهُ عَبْداً خَيراً لَهُ وَ لا اوسَع‌ مِنَ الصَّبْرِ؛ صبر بهترين مركب سوارى است؛ خداوند هيچ بنده‌اى را بهتر و گسترده‌تر از صبر روزى نداده است». [1]

تعبير به‌ «بهترين مركب»، در اين حديث شريف اشاره به اين دارد كه صبر، وسيله رسيدن به همه سعادت‌ها و خوشبختى هاست و انسان بدون آن به هيچ مقامى در دنيا و آخرت نمى‌رسد!

2- امير مؤمنان على عليه السلام مى‌فرمايند: «عَلَيْكُم بِالصَّبْرِ فَانَّ الصَّبْرَ مِنَ الْايمَانِ كَالرَّأس‌ مِنَ الْجَسَدِ؛ بر شما باد به صبر و استقامت كردن؛ زيرا صبر نسبت به ايمان، همانند سر به بدن است». [2]

نشان مى‌دهد كه صبر نقش كليدى براى تمام ابعاد زندگى انسان دارد، به همين دليل در ذيل همين حديث آمده است‌ «لا ايمانَ لِمَنْ لا صَبْرَ لَهُ؛ كسى كه صبر و استقامت ندارد، ايمان او پايدار نخواهد ماند».

3- در حديث ديگر، همان حضرت عليه السلام مى‌فرمايند: «لا يَعْدِمُ الصَّبُورُ الظَّفَرَ وَ انْ طَال‌ بِهِ الزَّمانُ؛ شخص صبور، پيروزى را از دست نخواهد داد هر چند طول بكشد». [3]

با توجه به اين كه هم صبر مطلق ذكر شده و هم پيروزى، نشان مى‌دهد كه اين حكم در تمام ابعاد معنوى و مادى زندگى انسان‌هاست.

4- پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله، صبر را به منزله نصف ايمان شمرده‌اند: «الصَّبْرُ نِصْفُ الايمانِ؛

[1]-/ ميزان الحكمه، جلد 2، حديث 10025

[2]-/ نهج البلاغه، كلمات قصار 82

[3]-/ نهج البلاغه، كلمات قصار، حكمت 153