حجابى از غرور است»! [1]

7- و نيز از همان حضرت در جمله كوتاه و پرمعنى ديگرى آمده است: «طُوبَى لِمَنْ لمْ تَقْتُلُهُ قَاتِلَاتِ الْغَرُورِ؛ خوشا به حال كسى كه عوامل كشنده غرور او را از پاى در نياورد». [2]

آنچه در بالا گفته شد تنها بخش كوچكى از رواياتى است كه در باره خطرات غرور و خودبينى سخن مى‌گويد وگرنه روايات در اين زمينه فراوان است و مطالعه همين بخش براى پى بردن به آثار زيانبار غرور و خطرات آن كافى است.

2- اسباب غرور

بعضى از بزرگان علم اخلاق گفته‌اند غرور از صفات زشتى است كه هر گروهى به نوعى به آن گرفتارند هر چند اسباب و درجات غرور آنها مختلف است.

اسباب غرور و خودبينى بسيار زياد است و مغروران گروه‌هاى مختلفى هستند:

مغروران به علم و دانش و آنها كسانى هستند كه وقتى به مقامى از علم مى‌رسند غرور و خودبينى بر آنها عارض مى‌شود، جز افكار خويشتن را نمى‌بينند و براى افكار ديگران ارزشى قائل نيستند، گاه خود را از مقرّبان الهى مى‌پندارند و قطعاً اهل نجات! اگر كسى كمترين انتقادى از آنها كند ناراحت مى‌شوند و از همه انتظار احترام و پذيرش و قبول را دارند!

گاه مى‌شود كه افراد كم ظرفيّت با فراگرفتن علم ناچيزى و خواندن كتاب و يا كتابهايى بر مركب غرور سوار مى‌شوند و خود را شكننده صد قفل و صد زنجير مى‌دانند چرا كه تنها صرف ميرِ مير را خوانده‌اند! و اين بدترين نوع غرور است كه عالم و دانشمند را هم از نظر ارزش علمى ساقط مى‌كند و هم از جهت ارزش اجتماعى!

در حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم كه به ابن مسعود فرمود: «يَابْنَ مَسْعُود! لَاتَغْتَرَّنَّ بِاللَّهِ وَ لَاتَغْتَرَّنَّ بِصَلَاحِكَ وَ عِلْمِكَ وَ عَمَلِكَ وَ بِرِّكَ وَ عِبَادَتِكَ؛ اى ابن مسعود!

[1]-/ نهج البلاغه، كلمات قصار، حكمت 282

[2]-/ غررالحكم، حديث 5973