فصل: سوم مكتبهاى اخلاقى‌

در علم اخلاق مكاتب فراوانى است كه بسيارى از آنها انحرافى است و به ضدّ اخلاق منتهى مى‌شود، و شناخت آنها در پرتو هدايتهاى قرآنى كار مشكلى نيست؛ قرآن مى‌گويد:

وَأَنَّ هذا صِراطِى‌ مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ وَلاتَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَن سَبِيْلِه‌ ذاكُمْ وَصَّاكُمْ بِه‌ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ‌ (سوره انعام، آيه 153)

آيه فوق كه بعد از ذكر بخش مهمّى از عقائد و برنامه‌هاى عملى و اخلاقى اسلام در سوره انعام آمده، و مشتمل بر فرمانهاى دهگانه اسلامى است، مى‌گويد: «به آنها بگو اين راه مستقيم من است، از آن پيروى كنيد و از راههاى مختلف (و انحرافى) پيروى مكنيد كه شما را از راه حق دور مى‌سازد؛ اين چيزى است كه خداوند شما را به آن سفارش فرموده تا پرهيزگار شويد!»

مكتبهاى اخلاقى همانند ساير روشهاى فردى و اجتماعى از «جهان‌بينى» و ديدگاههاى كلّى درباره جهان آفرينش سرچشمه مى‌گيرد و اين دو، يك واحد كاملًا به هم پيوسته و منسجم است.

آنها كه «جهان‌بينى» را از «ايدئولوژى» (و «هستها» را از «بايدها») جدا مى‌سازند و مى‌گويند رابطه‌اى بين‌اين دونيست زيرا جهان‌بينى و هستها از دلائل‌منطقى و تجربى‌