فصل نهم: روشهاى مختلف ارباب سير و سلوك‌

گفتنى است كه ارباب سير و سلوك و علما و دانشمندانى كه در اين راه گام برداشته و تعليمات قرآن و سنّت را راهنماى خويش قرار داده (نه صوفيانى كه تحت تأثير مكتبهاى التقاطى و غير اسلامى بوده‌اند) هر يك براى خود روشى را پيشنهاد كرده‌اند؛ يا به تعبير دقيقتر، مراحل و منزلگاههايى در نظر گرفته‌اند كه در ذيل به بخشى از آنها به صورت فشرده اشاره مى‌شود، تا اين بحث كاملتر و پربارتر گردد:

1- سير و سلوك منسوب به «بحرالعلوم»

در اين كتاب كه به فقيه باهر و علّامه ماهر «بحرالعلوم» نسبت داده شده است هر چند انتساب بعضى از بخشهاى آن به اين بزرگوار بعيد به نظر مى‌رسد ولى قسمتهايى از آن داراى اهمّيّت فوق‌العاده‌اى است؛ براى سير و سلوك الى اللَّه و پيمودن راه قرب به پروردگار عوالم چهارگانه و به تعبير ديگر، چهار منزلگاه مهم ذكر شده است:

1- اسلام‌

2- ايمان‌

3- هجرت‌

4- جهاد