نام کتاب : اخلاق در قرآن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 128
محيط آلوده و تمام امورى كه به پيشرفت مفاسد اخلاقى در وجود انسان كمك مىكند،
ضرورت دارد.
در طبّ جسمانى گاه نياز به جرّاحى مىافتد و طبيب جرّاح با چاقوى جرّاحى به
درمان بيمار مىپردازد، در طبّ روحانى نيز چنين مواردى پيشبينى شده است؛ حدود و
تعزيرات و مجازاتهاى گوناگون در برابر پارهاى از اعمال منافى اخلاق نيز به منزله
جرّاحى است.
در طبّ جسمانى دو مرحله مشخّص ترسيم شده، طبّ پيشگيرى و طبّ درمانى كه معمولًا
از اوّلى به عنوان بهداشت، و از دومى به عنوان درمان تعبير مىكنند، در طبّ روحانى
و اخلاقى نيز همين دو مرحله وجود دارد، و معلّمان اخلاق از يك سو براى درمان
آلودگان برنامهريزى مىكنند؛ و از سوى ديگر، براى پيشگيرى از آلودگى سالمان.
تعبيرهايى كه در خطبه 108 نهجالبلاغه درباره شخص پيامبر اسلام صلى الله عليه
و آله وارد شده بود كه هم سخن از مرهمها به ميان آمده بود، و هم ابزار داغ كردن و
سوزاندن زخمها، بيانگر تنوّع درمانها در طبّ اخلاقى همانند طبّ جسمانى است.
در طبّ جسمانى، يك رشته دستورهاى كلّى براى درمان بيماريها است و يك رشته
دستورهايى كه ويژه هر يك از بيماريها مىباشد؛ در طبّ روحانى نيز همين گونه است؛
توبه، ذكر خدا، نماز و روزه و عبادات ديگر، و محاسبه و مراقبه، اصول كلّى درمانند؛
و در هر يك از بيماريهاى اخلاقى نيز دستورهاى ويژهاى در روايات اسلامى و كتب
اخلاقى وارد شده است.
***
ديدگاه سوم
، ديدگاه سير و سلوك است.
در اين ديدگاه، انسانها به مسافرانى تشبيه شدهاند كه از نقطه عدم به راه
افتاده و به سوى لقاءاللَّه و قرب ذات پاك حق كه از هر نظر بىنهايت است پيش مىروند.
در اين سفر روحانى مانند سفرهاى جسمانى دليل راه و مركب و زاد و توشه و نفى
نام کتاب : اخلاق در قرآن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 128