بعكس، انجام يك عمل اخلاقى مانند رعايت امانت، منتهى به محبّت و دوستى و پيوند در ميان افراد يا تعاون اجتماعى و مانند آن مى‌شود.

در روايات اسلامى نيز اشارات لطيفى به اين امر مهم آمده است؛ در حديثى از على عليه السلام مى‌خوانيم كه فرمود:

«اذا كانَ فِى‌الرَّجُلِ خَلَّةٌ رائِعَةٌ فَانْتَظِرْ اخَواتِها؛

هنگامى كه در كسى صفت جالب و زيبايى ببينى، در انتظار بقيّه صفات نيك او، باش!» [1]

در حديث ديگرى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم كه فرمود:

«انَّ خِصالَ الْمَكارِمِ بَعْضُها مُقَيَّدٌ بِبَعْضٍ؛

صفات شايسته با يكديگر مربوط و مقيّدند.» و در ذيل همين حديث اشاره شده است به‌

«صِدْقُ الْحَديثِ وَصِدْقُ الْبَأْسِ وَاعْطاءُ السَّائِلِ وَالمُكافاتُ بِالصَّنايِعِ وَاداءُ الْامانَةِ وَصِلَةُ الرَّحِمِ وَالتَّوَدُّدُ الَى الْجارِ وَالصَّاحِبِ وَقُرَى الضَّيفِ وَرَأْسُهُنِّ الْحَياء؛

راستگويى، مقاومت در ميدان جنگ، بخشش به درخواست كننده، پاداش نيكى به نيكى، اداى امانت، صله رحم، محبّت نسبت به همسايه و دوست، و پذيرايى شايسته از مهمان، و در رأس همه آنها حياء قرار گرفته است.» [2]

در واقع حيا كه روح آن تنفّر از گناه و زشتيها است مى‌تواند سرچشمه تمام افعال اخلاقى بالا بشود، همان گونه كه صداقت پيوند نزديكى با امانت و مقاومت در ميدان مبارزه و محبّت و دوستى با بستگان و دوستان و همسايگان دارد.

در حديث سومى از امام باقر عليه السلام مى‌خوانيم:

«انَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَ لِلشَّرِّ اقْفالًا وَجَعَلَ مَفاتِيْحَ تِلْكَ الْاقْفالِ‌الشَّرابُ، وَاْلِكْذبُ شَرٌ مِنَ الشَّرابِ؛

خداوند براى بديها قفلهايى قرار داده و كليد آن قفلها را شراب قرار داده است و دروغ از شراب بدتر است.» [3] اشاره به اين كه دروغ مى‌تواند سرچشمه انواع گناهان شود.

شبيه همين معنى به صورت فشرده‌ترى در حديث امام حسن عسكرى عليه السلام آمده است آنجا كه فرمود:

«جُعِلَتِ الْخَبائِثُ كُلُّها فى‌بَيْتٍ وَجُعِلَ مِفْتاحُها الْكِذْبَ؛

تمام زشتيها و بديها در اطاقى قرار داده شده (كه درِ آن بسته است) و كليد آن دروغ است.» [4]

[1]. بحار، جلد 66 صفحه 411، حديث 129

[2]. بحارالانوار، جلد 66، صفحه 375

[3]. بحارالانوار، جلد 69، صفحه 236، حديث 3

[4]. بحار، جلد 69، صفحه 263