و ديگران نگاه كردن.

اين كه انسان حقّ خود و ديگران را با يك چشم ببيند بسيار مهمّ است و لهذا در روايت ديگرى مى‌خوانيم:

انَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمَرْءَ الْمُسْلِمَ الَّذِى يُحِبُّ لِاخيهِ ما يُحِبُّ لِنَفْسِه‌ وَ يُكِرْهُ لَهُ مَا يُكْرِهُ لِنَفْسِه‌. [1]

2. كمّيّت معيار عمل نيست!

يكى ديگر از پيام‌هاى مهمّ آيات سوره دهر اين است كه معيار ارزش‌ها در اسلام كيفيّت و چگونگى عمل است، نه كمّيّت و مقدار آن! زيرا تمام آنچه را اين خانواده محترم انفاق كردند بيش از چند كيلو جو نبود، امّا از آنجا كه اين كار توأم با اخلاص بود و فقط براى رضاى خداوند انجام شد، ارزش كار آن‌ها را بقدرى بالا برد كه پاداش‌هاى بى‌سابقه‌اى در قرآن براى كار آن‌ها در نظر گرفته شد.

اخلاص حقيقتاً معجزه مى‌كند، گاه كارى را هزار برابر، گاه يك ميليون برابر و گاه يك ميليارد برابر و گاه ممكن است به اندازه عبادت تمام جنّ و انس تا دامنه قيامت ارزشمند سازد. [2] علامت اخلاص اين است كه انسان مخلص بجز خداوند از هيچ كس توقّع و انتظار پاداش، بلكه قدردانى ندارد؛ و گاه اخلاص به جايى مى‌رسد كه براى او قدردانى و فحّاشى يكسان مى‌شود! نه از آن خوش‌حال و سرمست و نه از اين نااميد و پشيمان مى‌گردد. خوشا به حال چنين انسان‌هاى مخلصى.

[1] بحار الأنوار، جلد 27، صفحه 89.

[2] مثلًا در مورد ضربتى كه حضرت على عليه السلام در جنگ احزاب بر عمرو بن عبد ود، قهرمان مشركان، وارد كرد و او را به قتل رساند، پيامبر فرمود:

«لضربة علىّ خير من عبادة الثّقلين؛ ضربت على در جنگ خندق از عبادت تمام جنّ و انس باارزش‌تر است» و در عبارتى ديگر فرمود:

«لضربة علىّ لعمرو بن عبد ود افضل من عمل امّتى الى يوم القيامة؛ ضربتى كه على بر عمرو بن عبد ود در جنگ خندق وارد كرد (و به قتل او منتهى شد) از تمام اعمال امّت من تا روز قيامت باارزش‌تر است.» (بحار الأنوار، جلد 39، صفحه 2)