ايراد ششم: نظم از بى‌نظمى سرچشمه مى‌گيرد!

(تكامل تدريجى)

از جمله ايراداتى كه ريشه آن در كلمات پيشينيان ديده مى‌شود و حتّى حكيم معروف ملّاصدراى شيرازى در كتاب اسفار آن را از «انباز قلس» حكيم معروف يونانى كه در حدود 2400 سال قبل (قرن پنجم قبل از ميلاد) مى‌زيسته نقل مى كند، ايراد تكامل تدريجى است.

مادّى‌ها مى‌گويند: محكم‌ترين دليل و اساسى‌ترين راه براى توحيد و اثبات خدا همان نظم است كه سرتاسر جهان را فرا گرفته، ولى اين نظم وقتى دليل بر اين مدّعا است كه از روز اوّل جهان با آن همراه باشد، در صورتى كه ممكن است هزاران وجود ناقص، غير موزون و بى‌نظم در ابتداى پيدايش عالم بوده و در طىّ ميلياردها سال، كم كم نواقص تحليل رفته و به تدريج با هزاران تغيير و تحوّل، تكامل يافته تا به صورت فعلى رسيده است.

بنابراين نظم فعلى، مولود (نتيجه) يك سلسله تكامل‌هاى تدريجى است و در اين صورت مانعى ندارد مولود تصادف باشد.

به عبارت روشن‌تر شما مى‌گوييد عالم، معلول تصادف نيست، زيرا كه امكان ندارد با تصادف، نظم به وجود آيد، ولى ما نمى‌گوييم كه تصادف يك مرتبه اين عالم را به وجود آورده، امّا امكان دارد كه در اثر تصادف هزاران موجود غير منظّم و