2. سرچشمه نظم قوانين طبيعى‌

آنچه از سخنان اينان فهميده مى‌شود اين است كه قوانين طبيعى را قوانين ثابت و غير قابل تغييرى مى‌دانند كه به ذات خود موجود شده و تمامى موجودات، محكوم آنها مى‌باشند.

از ايشان مى‌پرسيم: منظور شما از قوانين طبيعى چيست؟

به ناچار در جواب خواهند گفت: قوانين طبيعى همان قوانينى است كه بر تمامى موجودات از كوچك و بزرگ حكوت مى‌كند، به عنوان مثال قلب به تعداد معيّنى مى‌طپد، دستگاه مغز به شكل مخصوصى كار مى‌كند، كرات منظومه شمسى در فواصل معيّن و با حركات منظّمى در اطراف خورشيد مى‌چرخند، الكترون‌ها در مدار معيّن، پروانه وار به دور نقطه مركزى خود گردش مى‌كنند و ...

باز اين سؤال پيش مى‌آيد كه آيا به راستى قوانين منظّمى كه سرتا سر موجودات جهان را فرا گرفته، خود به خود و بدون هيچگونه فكر و نقشه‌اى به اين صورت در آمده و ذرّات عالم را محكوم خود ساخته‌اند؟ يا آنكه معلول فكرى قوى و شعورى بى حد بوده و همه تحت نقشه و هدف معيّنى تنظيم شده‌اند؟ بديهى است كه وجدان و عقل سليم، سخن دوم را مى‌پذيرد و هيچ گاه اجازه نمى‌دهد كه بگوييم قوانين طبيعى معلول تصادف بوده و خود به خود به اين صورت درآمده است.

دليل اين مطلب همان برهان نظم است- كه پيش از اين به طور مشروح بيان شد- و گفتيم كه نظم، حكايت از عقل و شعور مى‌كند و مطابق حساب احتمالات، محال است كه دستگاه منظّمى معلول تصادف باشد.

3. يا پيچ و مهره‌ها يا مخترعين!

اگر اين ايراد صد در صد درست باشد، بايد وجود تمامى مخترعين، مكتشفين، نويسندگان و هنرمندان جهان را انكار نمود! چرا كه مشاهده مى‌كنيم فلان كارخانه‌