ايراد چهارم: يا خدا، يا علل طبيعى!!

ايراد ديگرى كه در كلمات بعضى از مادّى‌ها ديده مى‌شود اين است كه با اعتراف به علل و قوانين طبيعى، نمى‌توان به موجودى فوق آن علل و قوانين به نام خدا معتقد بود، زيرا يا بايد علل و قوانين طبيعى تأثير كند و يا قدرت فوق آن، و چون ما مى‌بينيم كه علل و قوانين طبيعى، به تمام معنا مؤثّرند و تمامى حوادث و موجودات عالم، محكوم قوانين و علل طبيعى بدون تغييرى هستند، ديگر جايى براى آن قدرت فوق طبيعت باقى نمى‌ماند. خلاصه اينكه مؤثّر دانستن علل طبيعى با اعتقاد به قدرتى فوق آنكه قابل رؤيت نيست، صحيح نمى‌باشد. براى توضيح بيشتر به چند جمله از كلمات آنها اشاره مى‌كنيم.

1. «هود سن تتل» مى‌گويد:

«هر چه در عالم هستى است، از ذرّات پراكنده در فضا گرفته تا عقل انسان، همه محكوم قوانين بدون تغييرى هستند، بنابراين آفريدگارى در جهان نيست‌». [1]

2. «ملسكوت» مى‌گويد:

«اگر يك موجود معيّن و مشخّصى مادّه را از نظر خاصّى، تحت تسلّط در آورد و بر آن حكومت كند، در آن موقع قانون لزوم طبعيّت از بين مى‌رود و هر اثرى نتيجه‌

[1]. فريد وجدى؛ دائرة المعارف، مادّه اله.