مى‌دهد كه قواى فكرى آنها تنها در تجربه و آزمايش محسوسات به كار افتاده و نسبت به ساير قسمت‌ها و آنچه از تجربه و آزمايش بيرون است، تحليل رفته است و به همين جهت آنچه كه از فعّاليّت فكرى آنها دور باشد (مانند: خدا و روح)، براى آنها قابل قبول نيست.

به راستى، براى يك فرد خداشناس چه قدر جاى تعجّب است كه بشنود يك دانشمند مادّى مى‌گويد كه تا خدا را زير چاقوى تشريح نبينم، به او ايمان نمى‌آورم! يا آنكه مذهب با اصول علمى سازش ندارد! و ...

اين سخنان به همان اندازه عجيب است كه كسى بگويد تا بيمارى سرطان و ايدز را با معادلات جبرى درك نكنم، به وجود آنها ايمان نمى‌آورم!

ج) بحث‌هاى انتقامى‌

موضوع ديگرى كه جمعى از دانشمندان طبيعى را از ايمان به خدا بازداشت وسبب شد به تمام مقدّسات مذهبى پشت پا بزنند، همان رفتار بى‌رحمانه و وحشيانه كشيش‌ها و پاپ‌ها با بعضى از دانشمندان علوم طبيعى، در آغاز نهضت علمى اخير اروپا بود، زيرا اين موضوع چنان وانمود كرد كه افكار علمى با اصول مذهب، سازش ندارد و بايد از نظر مذاهب، نظريّات علمى را كوبيد؛ به راستى چه اندازه جاهلانه است كه يك دانشمند طبيعى را به جرم اينكه در مورد حركت زمين، عقايد خود را اظهار داشته و با اصول عقايد كليسا و مذهب ساختگى پاپ‌ها و كشيش‌ها، نه مذهب مسيح مغايرت دارد، به زندان افكنده و او را مجبور كنند كه توبه كند، و يا ديگرى را به جرم انتشار نظريّات علمى، زنده زنده بسوزانند!

اين طرز رفتار سبب شد كه كينه و دشمنى آشتى ناپذيرى در دل اين گروه از دانشمندان طبيعى به وجود آيد و از خدا، مذهب و طرفداران آن بيزار شوند و براى پيشبرد مقاصد علمى خود، با افكار مذهبى بجنگند و خود را در مقابل مسئوليّت‌