گوناگونى تشكيل يافته و يك قسمت از اعمال حياتى انسان را انجام مى‌دهند. [1]

مى‌توان اين دستگاه‌ها را از نظر هدفى كه دارند و عملى كه انجام مى‌دهند به دو دسته تقسيم كرد:

1. دستگاه‌هاى عمومى بدن كه عمل و نتيجه كار آنها عمومى بوده و مربوط به تمام بدن است. مهم‌ترين آنها چهار دستگاه بزرگ هضم يا گوارش، گردش خون، تنفّس و اعصاب مى‌باشد.

2. دستگاه‌هاى جزئى بدن مانند: چشم، گوش، دستگاه تناسلى و ...

كه هر كدام به نوبه خود بحث جداگانه‌اى دارند.

در اينجا پيش از آنكه به مطالعه نكات دقيق نظم و اسرار توحيدى دستگاه‌هاى مختلف بدن بپردازيم، لازم است به دو موضوع جالب زير توجّه فرماييد:

1. سلّول (آجرهايى كه در ساختمان بدن به كار رفته)

همان‌گونه كه يك ساختمان بزرگ از واحدهاى كوچكى به نام سنگ و آجر با نظم و شيوه مخصوصى بر پا مى‌گردد، ساختمان بدن جانداران نيز از واحدهاى كوچكى تشكيل يافته كه با نقشه و نظم خاصّى بر روى هم چيده شده و اين همه اعضا، دستگاه‌هاى گوناگون و زيبايى‌هاى بدن آنان را به وجود آورده است؛ با اين تفاوت كه اوّلًا، واحدهاى تشكيل دهنده پيكر جانداران، داراى حيات بوده و هر كدام يك واحد مستقلّ حياتى هستند.

[1] البتّه بايد دانست كه اغلب در فيزيولوژى حيوانى، اعمال حياتى انسان را به سه قسمت تقسيم مى‌كنند:

الف) اعمال تغذيه كه به وسيله مجموع دستگاه‌هاى گوارش، جذب، گردش خون، تنفّس و دفع انجام مى‌گيرد.

ب) اعمال ارتباطى كه به وسيله دستگاه مغز و سلسله اعصاب، تأمين مى‌شود.

ج) اعمال توليد مثل كه توسّط دستگاه تناسلى انجام مى‌گيرد.