فصل سوم: انواع نادانان‌

871. امام على عليه السلام: مردان چهار دسته‌اند: مردى كه مى‌داند و به آگاهى‌اش علم دارد؛ چنين شخصى حقيقتاً دانشمند است، پس از او بپرسيد. مردى كه نمى‌داند و مى‌داند كه نمى‌داند؛ او جوينده است، پس راهنمايى‌اش كنيد. مردى كه نمى‌داند و نمى‌داند كه نمى‌داند؛ او نادان است، پس كنارش گذاريد. مردى كه مى‌داند و نمى‌داند كه مى‌داند؛ او خواب است، پس بيدارش كنيد.

872. امام صادق عليه السلام: مردان چهار دسته‌اند: مردى كه مى‌داند و مى‌داند؛ كه مى‌داند پس اين مرد، عالِم است، از او بياموزيد؛ مردى كه مى‌داند و نمى‌داند كه مى‌داند؛ اين شخص خواب است، پس بيدارش كنيد؛ مردى كه نمى‌داند و مى‌داند كه نمى‌داند؛ او جاهل است، پس تعليمش دهيد؛ مردى كه نمى‌داند و نمى‌داند كه نمى‌داند؛ او احمق است، پس از او دورى كنيد.

پژوهشى درباره انواع نادانى‌

همان طور كه در اين روايات اشاره شده، انسان در معرفت حقايق، چهار حالت دارد كه هر يك از اين حالات، احكام و تكاليف ويژه‌اى براى فرد يا جامعه ايجاب‌