عبد اللَّه، فرزند وى نيز اين مطلب را تصديق كرده و گفته است:

هذا المسند أخرجه أبى من سبع مئة ألف حديث، وأخرج فيه أحاديث معلولة، بعضها ذكر عللها وسائرها فى كتاب «العلل»، لئلّا يخرّج فى الصحيح.[1]

اين مسند را پدرم از ميان هفتاد هزار حديث برگزيده و نقل كرده است. در آن احاديثى معلول را به همراه ذكر ايراد برخى از آنها نقل كرده است و ساير ايرادها را در كتاب «العلل» ذكر كرد، تا اين احاديث معلول به عنوان احاديث صحيح نقل نگردند.

تنها شرطى كه احمد بن حنبل در المسند داشته است- چنان كه ابن تيميه گفته است-[2]، روايت نكردن از كسانى است كه نزد وى معروفِ به كذب بوده‌اند.

با اين حال- چنان كه پيش از اين گفته شد- در اين كتاب، احاديثى وجود دارند كه بسيار ضعيف‌اند، به گونه‌اى كه گمان جعل در آنها مى‌رود. ذهبى، تعداد اين گونه احاديث را در المسند، معدود و به مثابه قطره‌اى از دريا دانسته است.

وفيه، أى فى «المسند»، أحاديث معدودة شبه موضوعة ولكنها قطرة فى بحر.[3]

3. الجامع المسند الصحيح المختصر من حديث رسول اللَّه (صحيح البخارى)

الف) معرّفى اجمالى كتاب: اين كتاب به نام صحيح البخارى معروف است.

مؤلّف آن ابو عبد اللَّه محمّد بن اسماعيل بخارى (م 256 ق) و اوّلين كتابى است كه در خصوص احاديث صحيح نوشته شده و بين علما و محدّثان اهل سنّت مشهور

[1]. همان، ص 73- 74.

[2]. منهاج السنة، ج 4، ص 27.

[3]. سير أعلام النبلاء، ج 11، ص 329.

در خاتمه اين بحث، تعداد دقيق اين گونه احاديث را در مسند و ساير كتاب‌هايى كه به معرّفى آنها خواهيم پرداخت، ذكر خواهيم كرد.