علما آنها را موهون دانسته‌اند.[1]

در مورد راويانى كه احاديث و مرويات آنان در الموطأ نقل شده، كتاب‌هاى رجالى خاصّى تأليف شده است. در ذيل، نام اين كتاب‌ها و مؤلّفان آنها مى‌آيد:

1. التعريف برجال الموطّأ، تأليف ابو زكريا يحيى بن زكريا بن مزين قرطبى (م 259 ق).[2] 2. التعريف برجال الموطّأ، تأليف محمّد بن يحيى بن حذاء تميمى (م 416 ق).[3] 3. رجال الموطّأ، تأليف ابو محمّد هبة اللَّه بن احمد اكفانى (م 524 ق).[4] 4. اسعاف المبطأ برجال الموطّأ، تأليف جلال الدين عبدالرحمان بن ابى بكر سيوطى (م 911 ق).[5]

2. مُسنَد أحمد

الف) معرّفى اجمالى كتاب: اين اثر، بزرگ‌ترين كتاب حديثى‌اى است كه از متقدّمان به جا مانده است و مؤلّف آن، احمد بن حنبل شيبانى (م 241 ق) است.

تعداد احاديث اين كتاب، با احتساب احاديث تكرارى، نزديك به سى هزار حديث است‌[6] و مانند تمام كتاب‌هايى كه به شيوه مسند نويسى نگارش يافته‌اند، با ذكر احاديث هر صحابى، در ذيل نام وى مرتّب شده است و ترتيب ذكر اسامىِ‌

[1]. همان جا.

[2]. ترتيب المدارك، ج 4، ص 238- 239.

[3]. الرسالة المستطرفة، ص 152؛ الإعلان بالتوبيخ لمن ذمّ التاريخ، ص 231.

[4]. الإعلان بالتوبيخ لمن ذمّ التاريخ، ص 232.

[5]. به ضميمه تنوير الحوالك، چاپ شده است.

[6]. أُصول الحديث، ص 328. در چاپ‌هاى متعددى كه از اين كتاب به عمل آمده، عدد احاديث در برخى 27100 و در برخى ديگر 27519 و در برخى ديگر 27718 و در برخى ديگر 28199 ذكر شده است.