پيش‌گفتار

مذاهب مختلف اسلامى، به اتّفاق، سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله را يكى از اركان دين برشمرده‌اند و عمل كردن به آن را وظيفه تمام مسلمانان مى‌دانند. آنان همچنين حديث را به عنوان «حكايتگر سنّت» مورد اهتمام قرار داده و در تمام جوانب و زواياى آن به كندوكاو پرداخته‌اند و بدين سان، فقه، كلام، تفسير و تاريخ و علوم ديگر نقلى خويش- كه وابستگى به سنّت داشته‌اند- را نيز غنا بخشيده‌اند.

دانش‌هاى مختلفى در مسير شناخت حديث به وجود آمدند و گسترش يافتند تا سنّت را آن چنان كه بوده، حفظ كنند، بشناسانند و براى ديگران نقل كنند.

از مهم‌ترين دغدغه‌هاى عالمان حديث پژوه، احراز «صدور روايات از معصوم» از طريق سند آنها بوده است. ايشان براى مباحثى كه اين امر را تبيين مى‌كند و راويان را مى‌شناساند، دانشى را به نام «علم رجال»، بنيان نهاده‌اند.

اين دانش، حاصل زحمات عالمان بسيارى است كه در طول تاريخ فرهنگ اسلامى كوشش و توان علمى خويش را براى به كار گيرى اصول عُقَلايى مطابق با شريعت، مصروف داشته‌اند. بى شك، تضارب آراى محدّثان مذاهب مختلف اسلامى در پويايى اين علم و شكوفايى قواعد و ضوابط آن، نقش بسزايى داشته است. بدين ترتيب، آشنايى محدّثان- با هر مذهبى كه داشته باشند- با اصول‌