3 . تعلّم حرام

هر دانشى كه فساد بيافريند و براى فرد و يا جامعه زيانبار باشد ، تعلّم آن از نظر اسلام حرام است؛ مانند سحر ، كهانت و نجوم به معناى نادرست آن كه در زمانهاى گذشته رواج داشته است . همچنين است علومى كه در جهت تهاجم فرهنگى و ترويج فساد باشد و يا موجب ساخت سلاحهاى كشتار جمعى گردد جز آن كه براى دفاع و مقاصد صلح آميز باشد .

4 . تعلّم مكروه

تعلّم دانشى كه مقدمه فساد نيست اما سودى نيز در برندارد ـ مانند علم انساب ـ اگر مستقلاً مورد ارزيابى قرار گيرد ، مباح است؛ ولى اگر از نظر اينكه موجب تضييع عمر مى گردد و انسان را از مقصد دور مى كند، يادگيرى آن لغو و مذموم و مكروه به شمار مى آيد و به موجب آيه كريمه در توصيف مؤمنان «و آنان كه از بيهوده كارى روى گردان اند» [1] ، مؤمن بايد از آن اجتناب كند .

5 . تعلّم مباح

علومى كه در خدمت جامعه اند ، تعلّم آنها اگر با قصد قربت و خدمت باشد مستحب و اگر صرفا براى گذران زندگى و منافع مادى باشد ، مباح است جز علوم اسلامى كه تعلّم آنها براى انگيزه هاى غير الهى بشدّت مورد نكوهش قرار گرفته است .