فصل ششم: جهاد

6/ 1 گونه‌هاى جهاد

367. تحف العقول: [از امام حسين عليه السلام‌] درباره جهاد سؤال شد كه: آيا سنّت است يا فريضه؟

فرمود: «جهاد، چهار گونه است: دو گونه آن فريضه است و [سوم،] جهاد سنّتى كه جز با فريضه بر پا نمى‌شود و [چهارم‌] جهادى كه سنّت [محض‌] است.

امّا يكى از دو جهاد فريضه، مجاهده انسان با نفس خود براى بازدارى از معاصى الهى است و آن، از بزرگ‌ترينِ جهادهاست.

و [دوم‌] جهاد با كفّارى است كه نزديك شما هستند.

امّا جهادى كه سنّت است و جز با فريضه برپا نمى‌شود، جهاد با دشمنِ يورشگر است كه بر همه امّت واجب است و اگر آن را ترك كنند، به عذاب گرفتار شوند و اين از عذاب‌هاى امّت است؛ امّا تنها بر پيشوا، سنّت است كه همراه امّت به سوى دشمن برود و با آنان بجنگد.

امّا جهادى كه سنّت [محض‌] است، هر سنّتى است كه انسان، آن را برپا كند و براى برپايى و كمال و زنده داشتنش بكوشد و كار و كوشش در آن، از برترين اعمال است؛ زيرا آن، زنده كردن سنّت است و پيامبر خدا فرمود:" هر كس سنّتى نيكو پى نهد، اجرش و اجر كسانى كه تا روز قيامت به آن عمل مى‌كنند، از آنِ اوست، بى‌آن كه از اجرهاى عاملان، چيزى كم شود"».