فصل دهم: حكمت‌هاى جامع‌

365. امام زين العابدين عليه السلام‌ در بيان سفارش‌هاى لقمان عليه السلام به پسرش: اى پسرم! سخت‌ترين ندارى، نداشتن دل است و بزرگ‌ترين مصيبت، بدهكارى است و بالاترين محروميت و بلا، همان بدهكارى است و سودمندترين ثروت، بى‌نيازىِ دل است. پس در همه اينها درنگ كن و به آنچه خدا قسمت فرموده، قانع و خشنود باش. هرگاه دزد بدزدد، خداوند عز و جل او را از روزى‌اش باز مى‌دارد و گناه آن، بر عهده اوست. حال اگر شكيبايى مى‌ورزيد، از راه خودش به آن روزى دست مى‌يافت.

اى پسرم! طاعتِ (عبادتِ) الهى را خالصانه انجام بده، به طورى كه گناه كوچكى هم با آن مخلوط نشود. سپس با پيروى از دارندگانِ ايمان حقيقى، طاعت خود را زينت ببخش؛ زيرا طاعت آنان، به طاعت الهى پيوسته است. و همين طاعت را با دانش، آراسته كن. و دانشت را با بردبارى حراست كن، تا حماقت با آن درنياميزد. و بردبارى‌ات را با نرم‌خويى ذخيره كن، تا با نادانى همراه نگردد. و نرم‌خويى‌ات را با تدبيرْ استوار كن، تا نابودى در آن راه نيابد. و تدبيرت را با مدارا درآميز، تا زورى در آن نباشد.

366. امام باقر عليه السلام: به لقمان گفته شد: حكمت خود را در چه چيزْ گرد آوردى [و خلاصه كردى‌]؟

گفت: «براى چيزى كه كفايت (تضمين) شده‌ام، خود را به زحمت نمى‌اندازم و كارى را كه در آن سرپرستى شده‌ام، ضايع نمى‌كنم».