50. رياض الأنوار لرياضة الأبرار، از محمّد جعفر حسينى سبزوارى (ق 13 ق). كتاب با عناوين «روضه»، مشتمل بر احاديث منقول از اهل بيت عليهم السلام درباره آداب و سنن، مواعظ و مناقب است كه از كتب معتبر، برگزيده شده و اسناد آنها، حذف شده‌اند.[1]

51. بهجة الناظرين‌، از محمّد حسين بن محمّد محسن كرمانشاهى (ق 13 ق). اين كتاب، شامل احاديث متفرّقه‌اى بيشتر در پند و اندرز است و در سال 1260 ق، به پايان رسيده است.[2]

52. سراج النفوس‌، از محمّد على بن يوسف تويسركانى (ق 13 ق). كتاب، در اخلاق و آداب اسلامى و برگرفته از آيات قرآن و روايات اهل بيت عليهم السلام است.[3]

53. انوار، از رحيم بن محمّد نصير (ق 13 ق). اين كتاب، مشتمل بر 23 «نور» در بيان آداب و سنن و اخلاق اسلامى و سعد و نحس ايام است.[4]

از مجموع آثارى كه در موضوع اعتقادات و اخلاق بر شمرديم، تنها يازده مورد، مربوط به قرن دوازدهم بود و ساير آثار در قرن سيزدهم نوشته شده است. اين نكته، بيانگر آن است كه در قرن سيزدهم، توجّه دانشمندان شيعه به مباحث اعتقادى و اخلاقى بيشتر بوده است. چنان كه قبلًا نيز اشاره شد، شايد بتوان گفت كه يكى از دلايل اين امر، ظهور انحرافات فكرى و اعتقادى و القاى شبهات از سوى دشمنان و شدّت يافتن نفوذ فرهنگ و تمدّن غرب در ميان مسلمانان در اين مقطع تاريخى بوده كه به طور طبيعى، عالمان شيعه را به مقابله وا داشته است.

3- 3- 2. تفاسير روايى‌

تفسير، در لغت به معناى آشكار كردن و بيان معناى چيزى است و در اصطلاح، به‌

[1]. همان، ص 273( ش 15858).

[2]. همان، ج 10، ص 28( ش 3907).

[3]. فهرست نسخ خطّى كتاب‌خانه آية اللَّه مرعشى، ج 15، ص 311( ش 5927).

[4]. فهرست نسخ خطّى كتاب‌خانه آستان قدس رضوى، ج 14، ص 91( ش 15117).