نام كامل كتاب، التحصين فى صفات العارفين من العزلة والخمول بالأسانيد الملتقاة من آل الرسول است. كتاب، اثر عالم نامدار قرن نهم هجرى جمال الدين احمد بن فهد حلّى (757- 841 ق) است.
موضوع كتاب، همچنان كه از نامش پيداست، عزلت و خمول است. نويسنده، با استفاده از احاديث معصومان عليهم السلام، كتاب خود را در سه «قطب»، تنظيم كرده است.
قطب نخست، درباره تصوّر عزلت است. در اين بخش، ابن فهد، ابتدا چنين تعريفى از عزلت به دست مىدهد.
العزلة هى الانقطاع إلى اللَّه تعالى، فى كهف جبل، أو ظلّ مسجد أو زاوية بيت. و قد يقال العزلة هى الفرار من الناس والوحشة عن الخلق والاستيناس بالحقّ وهو أعم من الأول.[2] عزلت، عبارت است از انقطاع به سوى خداى تعالى در غار كوهى، يا زير سايه مسجدى، يا در گوشه خانهاى. و گفته مىشود عزلت، فرار از مردم و بُريدن از خلق و انس گرفتن با خداوند است كه اعم از تعريف نخست است.
ابن فهد، در اين بخش، پنج حديث آورده كه دو مورد آن، حديث قدسى است.
نيز سخنى از ذوالنون مصرى نقل شده است.[3] قطب دوم كتاب، درباره «اذن در عزلت» است. از نظر ابن فهد، اخبار در اين باره، بىشمار است و او هفده مورد را ذكر كرده است.
[1]. كشف الحجب والأستار، ص 101( ش 464)، الذريعة، ج 3، ص 398( ش 1430)؛ إيضاح المكنون، ج 1، ص 236؛ معجم المؤلّفين، ج 2، ص 144.