صوفيان پيشين (مانند: شقيق بلخى، جنيد بغدادى، شبلى و بايزيد بسطامى) است.[1] از جنبه‌هاى باارزش مصابيح القلوب، بيان شيوا و روان و ترجمه فارسى متون حديثى و تاريخى است. براى نمونه، در ترجمه حديث علوى «حبّب إلىّ من دنياكم ثلاثة: الصوم فى الصيف، والضرب بالسيف، وإطعام الضيف»، نوشته است:

در دنيا، سه چيز است كه آن را دوست مى‌دارم: اوّل، در تابستان كه هوا گرم باشد، روزه داشتن؛ دويم، در راه خداى تعالى تيغ زدن؛ سيم، مهمان را اطعام دادن.[2] نكته آخر درباره مصابيح القلوب آن كه جزو مصادر دانش‌نامه‌هاى حديثى متأخّر شيعه، يعنى بحار الأنوار، وسائل الشيعة و مستدرك الوسائل نيست.

5. المقالة التكليفيّة[3]

رساله‌اى است از شهيد اوّل كه به تاريخ يازدهم جمادى اوّل 767، از نگارش آن، فراغت يافته است.[4] اين كتاب، داراى چندين نسخه خطّى است كه كهن‌ترين آنها نسخه موجود در كتاب‌خانه آستان قدس رضوى است كه به سال 986 ق، نگاشته شده است.[5] افندى، پس از گزارش نسخه‌هايى از اين كتاب كه در شهرهاى مختلف ديده، درباره آن مى‌گويد:

رساله تكليفيّه، رساله مبسوط و پُر فايده و شامل مسائل مربوط به تكليف است و در آن، احاديث بسيار و جديد از كتاب‌هاى غريب و

[1]. ر. ك: همان، ص 17، 72، 138، 366، 368، 396، 400، 447 و 544.

[2]. همان، ص 298.

[3]. رياض العلماء، ج 5، ص 187؛ الذريعة، ج 4، ص 408( ش 1799).

[4]. المقالة التكليفية، ص 86( ضمن أربع رسائل كلاميّة).

[5]. فهرست الفبايى كتب خطّى كتاب‌خانه مركزى آستان قدس رضوى، ج 13، ص 144.