درآمد

حديث، دومين منبع معارف اسلامى، پس از قرآن كريم است. اعتبار و جايگاه خاصّ حديث در ميان منابعِ معارف دينى، پرداختن به سرگذشت شگفت و دل‌انگيز آن را به ضرورتى انكارناپذير، بَدَل ساخته است.

اهتمام به كار حديث نزد شيعه، از همان سده‌هاى نخستين و با راهنمايى‌هاى امامان معصوم آغاز شد.

در جريان بررسى ابعاد گوناگون حديث، دانش‌هاى حديثى شكل گرفت و رو به گسترش نهاد. بدين‌سان، حديث و متون حديثى به مثابه پديده‌اى فرهنگى و مقوله‌اى تاريخى، در بستر زمان، با تحوّلات بسيار، همراه بوده است.

در تعبيرى كلّى، دانش‌هاى حديثى به چهار دسته: فقه الحديث، درايه يا مصطلح الحديث، رجال و تاريخ حديث، بخش‌پذير است. تاريخ حديث، عهده‌دار بررسى احوال محدّثان، متون و مكتوبات حديثى، حوزه‌ها و مراكز حديثى، نحوه انتقال متون و دانش‌هاى حديثى (حلقه‌هاى شاگردى و استادى) و همچنين، بررسى سير تطوّر سه دانش حديثى ياد شده ديگر و شناسايى آثار مربوط به اين سه حوزه است.

موضوع نوشتار حاضر، تاريخ حديث شيعه در سده‌هاى هشتم و نهم هجرى است كه بر