responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله نویسنده : محمدی ری‌شهری، محمد    جلد : 2  صفحه : 507

غائب ، در قرآن و حديث

در قرآن كريم ، صفت «غائب» به خدا نسبت داده نشده است ؛ بلكه حتّى در آيه اى ، غايب بودن ، از خدا نفى شده است ؛ امّا در احاديث ، اين صفت بر خدا اطلاق شده است . براى مثال ، در احاديث آمده : «ناپيدا از حواس ... ، پنهان از دريافت ديده ها و تماس ( جستجوى ) حواس» و «ناپيدايى كه انديشه ها او را در نمى يابند» . با وجود اين ، در برخى احاديث آمده : «و خداى متعال ، پنهان نيست» . حتّى در حديثى ، دليل غايب نبودن خدا به اين صورت ذكر شده است : «چگونه غايب باشد كسى كه بر آفريده هاى خود ، شاهد و از رگ گردن به ايشان نزديك تر است ؛ [ همو كه ]گفتار ايشان را مى شنود و پيكرهايشان را مى بيند و رازهايشان را مى داند؟» . در جمع بين اين احاديث ، مى توان گفت : احاديثى كه خدا را به غايب بودن وصف كرده اند ، بيانگر غايب بودن او از ديدگان و حواس انسان اند ، و احاديثى كه غايب بودن خداى سبحان را نفى مى كنند ، غيبت مطلق خدا را نفى مى كنند و در مقام اثبات حضور خدا و شاهد بودن خدا و اثبات ارتباط ميان او و انسان هستند . به ديگر سخن ، غايب بودن خدا از جهتى است و شاهد بودن او از جهتى ديگر ، و نبايد هيچ يك از اين دو جهت را به گونه اى مطلق تفسير كرد كه جايى براى ديگرى نمانَد . از همين روست كه در احاديث مرتبط ، صفت «غايب» ، يا با قيد ذكر شده است ؛ مانند : «الغائب عن الحواس ؛ ناپيدا از حواس» و يا همراه با صفت «شاهد» و اوصاف همسان ياد شده است ، مانند : «الغائب الشاهد ؛ ناپيداى شاهد» و «غائب غير مفقود ؛ غايبِ از بين نرفته» . مى دانيم كه ضمير «هُوَ» براى مفرد غايب به كار مى رود . اين ضمير در قرآن و احاديث ، درباره خدا به كار رفته است و برخى مفسّران ، اين ضمير را از نام هاى خدا دانسته اند . بر اين پايه ، ضمير «هو» ، بيانگر صفت غايب بودن خداست . در برخى احاديث و ادعيه ، درباره خدا جمله «يا هو» به كار رفته است كه در اين جمله ، شاهد بودن و حاضر بودن خدا با غايب بودن او گِرد آمده است .

نام کتاب : حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله نویسنده : محمدی ری‌شهری، محمد    جلد : 2  صفحه : 507
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست