16742.الكافي عن زيد الشحّام : دَخَلَ قَتادةُ بنُ دِعامةَ على أبي جَعفرٍ عليه السلام فقالَ : يا قَتادَةُ ، أنتَ فَقيهُ أهلِ البصرةِ ؟ فقالَ : هكذا يَزعُمونَ ، فقالَ أبو جعفرٍ عليه السلام : بَلَغَني أنّكَ تُفَسِّرُ القرآنَ ، قالَ لَهُ قَتادةُ : نَعَم ، فقالَ أبو جعفرٍ عليه السلام : بِعِلمٍ تُفَسِّرُهُ أم بجَهلٍ ؟ قالَ : لا ، بِعلمٍ ـ إلى أن قالَ ـ يا قَتادَةُ ، إنّما يَعرِفُ القرآنَ مَن خُوطِبَ بهِ . [1]
16743.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنّ القرآنَ نَزَلَ على خَمسةِ وُجوهٍ : حَلالٍ ، و حَرامٍ ، و مُحكَمٍ ، و مُتَشابِهٍ ، و أمثالٍ . فاعمَلُوا بالحَلالِ ، و دَعُوا الحَرامَ ، و اعمَلُوا بالمُحكَمِ ، و دَعُوا المُتَشابِهَ ، و اعتَبِرُوا بالأمثالِ . [3]
16742.الكافى ـ به نقل از زيد شحام ـ: قتاده خدمت امام باقر عليه السلام رسيد. حضرت به او فرمود : اى قتاده! تو فقيه بصريان هستى؟ عرض كرد: اين طور خيال مى كنند. امام باقر عليه السلام فرمود: شنيده ام كه تفسير قرآن مى گويى. قتاده عرض كرد: آرى. امام باقر عليه السلام فرمود: از روى علم تفسيرش مى كنى يا از روى ناآگاهى؟ عرض كرد: نه، از روى علم ـ تا آن جا كه فرمود ـ اى قتاده! قرآن را در حقيقت كسى مى شناسد كه مخاطب آن بوده است.
3264
انواع آيات قرآن
قرآن:
«او كسى است كه اين كتاب (قرآن) را بر تو فرو فرستاد. پاره اى از آن، آياتى محكم (صريح و روشن) است. آنها اساس كتابند و [پاره اى ]ديگر متشابهاتند [كه تأويل پذيرند]. اما كسانى كه در دلهايشان انحراف است، براى فتنه جويى و طلب تأويل آن [به دلخواه خود، ]از متشابه آن پيروى مى كنند؛ با آن كه تأويلش را جز خدا و ريشه داران در دانش كسى نمى داند. [آنان كه ]مى گويند: ما بدان ايمان آورديم، همه [چه محكم و چه متشابه] از جانب پروردگار ماست. و جز خردمندان كسى متذكّر نمى شود».
حديث :
16743.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : قرآن، بر پنج وجه نازل شده است: حلال و حرام و محكم و متشابه و مَثَلها. پس به حلال عمل كنيد و از حرام باز ايستيد و محكم را به كار بنديد و با متشابه كارى نداشته باشيد و از مَثَلها عبرت گيريد.