(انظر) اللِّسان : باب 3512 حديث 18320.

3506

لِسانُ العاقِلِ وَراءَ قَلبِهِ

18280.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنّ لِسانَ المؤمنِ وَراءَ قَلبِهِ ؛ فإذا أرادَ أن يَتكَلّمَ بشَيءٍ تَدَبَّرَهُ بقَلبِهِ ثُمّ أمضاهُ بلِسانِهِ ، و إنّ لِسانَ المُنافِقِ أمامَ قَلبِهِ ؛ فإذا هَمَّ بشَيءٍ أمضاهُ بلِسانِهِ و لَم يَتَدَبَّرْهُ بقَلبِهِ . [1]

18281.الإمامُ عليٌّ عليه السلام : لِسانُ العاقِلِ وَراءَ قَلبِهِ ، لِسانُ الجاهِلِ مِفتاحُ حَتفِهِ . [2]

18282.عنه عليه السلام : لِسانُ العاقِلِ وَراءَ قَلبِهِ ، و قَلبُ الأحمَقِ وَراءَ لِسانِهِ . [3]

18283.عنه عليه السلام : إنّ لِسانَ المؤمنِ مِن وَراءِ قَلبِهِ ، و إنّ قَلبَ المُنافِقِ مِن وَراءِ لِسانِهِ ؛ لأنّ المؤمنَ إذا أرادَ أن يَتكَلّمَ بكلامٍ تَدَبَّرَهُ في نَفسِهِ ، فإن كانَ خَيرا أبداهُ و إن كانَ شَرّا و اراهُ ، و إنّ المُنافِقَ يَتكَلّمُ بما أتى على لِسانِهِ لا يَدري ما ذا لَهُ و ما ذا علَيهِ . [4]

3506

زبان خردمند در پس دل اوست

18280.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : راستى كه زبان مؤمن در پس دل اوست؛ هرگاه بخواهد چيزى بگويد در دل به آن مى انديشد و سپس بر زبان مى راندش. اما زبان منافق جلوى دل اوست؛ هرگاه قصد سخنى كند آن را به زبان مى آورد و در دل به آن نمى انديشد.

18281.امام على عليه السلام : زبان خردمند، در پس دل اوست. زبان نادان، كليد مرگ اوست.

18282.امام على عليه السلام : زبان خردمند، در پس دل اوست و دل نابخرد، در پس زبان او.

18283.امام على عليه السلام : زبان مؤمن، در پشت دل اوست و دل منافق، در پشت زبان او؛ زيرا مؤمن هرگاه بخواهد سخنى بگويد، ابتدا درباره آن مى انديشد؛ اگر خوب بود اظهارش مى كند و اگر بد بود آن را پنهان مى دارد. اما منافق هرچه به زبانش آيد مى گويد، بى آن كه بداند چه سخنى به سود و چه سخنى به زيان اوست.