875.عنه عليه السلام ـ لمّا سُئل عَنِ الأرضِ: هَلْ تَبْقى بلا عالِمٍ ح: إذَنْ لا يُعْبَدَ اللّه ُ . [1]

876.عنه عليه السلام : مَنْ ماتَ و ليسَ عَلَيْهِ إمامٌ حَيٌّ ظاهِرٌ ماتَ مِيتةً جاهِليّةً . [2]

(انظر) عنوان 99 «الحجّة» .

147

قَد يَكونُ الحُجَّةُ خائِفا مَغمورا

877.الإمامُ عليٌّ عليه السلام : اللّهُمَّ بَلى، لا تَخْلو الأرضُ مِنْ قائِمٍ للّه ِ بِحُجَجِهِ ، إمّا ظاهِرا مَشْهُورا ، أو خائفا مَغْمورا لئلاّ تَبْطُلَ حُجَجُ اللّه ِ و بَيِّناتُهُ . [3]

878.عنه عليه السلام : اللّهُمَّ لا بُدَّ لَكَ مِنْ حُجَجٍ في أرضِكَ ، حُجَّةٍ بَعْدَ حُجَّةٍ ... لئلاّ يَتَفَرَّقَ أتباعُ أَوليائِكَ ، ظاهرٍ غيرِ مُطاعٍ ، أو مُكْتَتِمٍ خائفٍ يَتَرقَّبُ ، إنْ غابَ عَنِ النّاسِ شَخْصُهُمْ في حالِ هُدْنَتِهِمْ في دَوْلَةِ الباطِلِ فَلَنْ يَغِيبَ عَنْهُم مَبْثُوثُ عِلْمِهِمْ و آدابِهِمْ . [4]

879.عنه عليه السلام : اللّهُمَّ و إنّي لَأعْلَمُ أنّ العِلْمَ لا يأرِزُ كُلُّهُ و لا يَنْقَطِعُ مَوادُّهُ ، فإنّكَ لا تُخْلي أرضَكَ مِنْ حُجَّةٍ على خَلْقِكَ ، إمّا ظاهرٍ يُطاعُ، أو خائفٍ مَغْمورٍ ليسَ بِمُطاعٍ ، لِكَيْ لا تَبْطُلَ حُجَّتُكَ، و يَضِلَّ أولياؤكَ بَعْدَ إذ هَدَيْتَهُم . [5]

875.امام صادق عليه السلام ـ وقتى از وى پرسيده شد: آيا زمين بدون عالِمِ زندهفرمود : در آن صورت، خداوند عبادت نخواهد شد.

876.امام صادق عليه السلام : هر كه بميرد و در فرمان امام زنده و آشكارى نباشد به مرگ جاهلى مرده است.

147

گاه حجّت در بيم و گمنامى به سر مى برد

877.امام على عليه السلام : صد البتّه زمين از كسى كه حجّتهاى خدا را بر پا دارد ـ آشكار و سرشناس يا بيمناك و گمنام ـ خالى نمى ماند، تا كه حجّتها و برهانهاى خداوند از بين نرود.

878.امام على عليه السلام : بار خدايا! تو را ناگزير در زمين خود حجّتهايى بايد، حجّتى از پى حجّتى ... تا پيروان اولياى تو پراكنده نشوند. چه آن حجّت ظاهر باشد ولى نافرمانروا، يا مخفى و بيمناك و در انتظار. اگر به روزگار تسلّط باطل، آنان در سكوت به سر برند و از ديده مردم پنهان باشند، اما هرگز پرتوِ دانش و تربيتِ ايشان از مردم پوشيده نمى ماند.

879.امام على عليه السلام : بار خدايا! من خوب مى دانم كه علم بتمامى جمع نمى شود و مباحث آن تمام نمى شود؛ چه آن كه تو زمينت را از حجّت بر بندگانت تهى نمى گذارى خواه اين حجّت ، آشكار و فرمانروا و خواه بيمناك و گمنام بى پيرو باشد تا مبادا حجّت تو، از ميان برود و دوستان تو پس از آن كه هدايتشان كردى، گمراه شوند.