عرصه دارد. اين پژوهش‌ها در گذشته به سبك سنّتى، يعنى به صورت تتبّع در كتاب‌ها، نسخ خطّى و رساله‌ها بود كه گذشته از صرف وقت و انرژى فراوان، احتمال اشتباه، تكرار يا افتادگى و نقص در آن بسيار بود.[1]

در عصر حاضر، به دليل تحوّلات اساسى در شيوه‌هاى تحقيق و نيز به‌كارگيرى فن‌آورى، امكان تحقيق و تفحّص در احاديث، فزون‌تر شده است.

پيشرفت رايانه‌ها با ويژگى‌هاى انحصارى، از قبيل دقّت، سرعت، قابليّت و سهولت، زمينه نوينى را در كشف معارف الهى و حلّ مسائل پيچيده به مدد احاديث، فراهم آورده است. لذا در دهه اخير، پژوهشگران و مؤسّسات تحقيقاتى، در خصوص توليد نرم افزارهاى حديثى، تلاش فراوان نموده‌اند و اكنون محقّقان و مشتاقانِ حديث، مى‌توانند از اين برنامه‌ها و نتايج اين تحقيقات، به بهترين نحو استفاده كنند.

اينك به معرّفى چند مورد از مهم‌ترين نرم افزارهاى حديثى مى‌پردازيم.

1. نرم‌افزار «الآيات الواردة فى الأحاديث الشريفة»

اين نرم‌افزار، در قم و توسّط مركز كامپيوتر واحد تحقيقات اسلامى بنياد بعثت، تهيّه شده و مرجع نسبتاً كاملى براى شناسايى احاديث تفسير كننده آيات قرآن كريم است. اطّلاعات اين نرم‌افزار، از احاديث تفسيرىِ بيش از دويست اثر از مصادر اوّليه و از كتب غير تفسيرى شيعه و اهل سنّت (كه در آنها تفسير يا تأويل آيه‌اى ذكر شده و يا به آيه‌اى استدلال و استشهاد گرديده) استخراج شده است.

اين نرم‌افزار، داراى توانايى‌هاى زير است:

- دستيابى به كلّ رواياتى كه آيه مورد نظر در آن روايات به نحوى بيان شده است؛

[1]. ناگفته نماند كه بعضى از آثار گذشتگان، با وجود كمبودهاى گفته شده، از حيث دقّت و جامع بودن، تحسين برانگيز است و نشان از همّت و تعهّد مؤلّفان آنها دارد.