ترجمه متون حديثى‌

زبان، بهترين وسيله براى بيان افكار، آگاهى‌ها و انديشه‌هاست، چه به صورت گفتارى و چه نوشتارى، و چون مردم جهان، از ملّت‌ها و اقوام گوناگون و به تبعِ آن از زبان‌هاى مختلفى برخوردارند، وظيفه اين تبادل بين زبان‌ها را مترجمان به عهده دارند. پس آنچه روابط فرهنگى و علمى بين ملل و اقوام را حفظ كرده يا گسترش مى‌دهد، ترجمه است. در حقيقت، ترجمه، وسيله‌اى است كه مترجم مى‌تواند يك اثر ارزشمند ادبى، علمى يا پژوهشى را به راحتى و بدون صرف وقت و هزينه بسيار، در اختيار ديگران قرار دهد.

ترجمه، از نظر لغوى عبارت است از: برگرداندن و تفسير كلامى به شكل و گونه‌اى ديگر.[1]

و از نظر اصطلاحى، ترجمه، عبارت است از برگرداندن نوشته يا گفته‌اى از زبانى (مبدأ) به زبان ديگر (مقصد).

بى‌گمان، پديده ترجمه در ميان ايرانيان، در سده نخست هجرى با ترجمه قرآن كريم به فارسى درى به ميان مردم راه يافته است؛ چرا كه با گرايش به اسلام در قرن اوّل هجرى، براى فراگيرى معارف و احكام اسلام، ناچار بودند حدّاقل بخش‌هايى از قرآن يا روايات پيامبر صلى الله عليه و آله را به فارسى برگردانند.

گروهى نخستين ترجمه فارسى قرآن مجيد را مربوط به قرن چهارم هجرى و در عصر سامانيان مى‌دانند؛ امّا شاه‌پور اسفراينى، نخستين برگردانِ پارسى قرآن را متعلّق به سلمان فارسى مى‌داند.[2]

[1]. لسان العرب:« يقال قد ترجم كلامه إذا فسّره بلسان آخر». به عبارت ديگر، ترجمه به معناى« تفسير» است و بر« تغيير كلامى كه براى شنونده مبهم است، به گونه‌اى كه قابل فهم باشد»، گفته مى‌شود.

[2]. تاج التراجم فى تفسير القرآن للأعاجم، شاهفور اسفراينى، به كوشش: نجيب مايل هروى و على اكبر الهى خراسانى، تهران: ميراث مكتوب، 1375 ش، ج 1، ص 8( به نقل از: مجلّه آينه پژوهش، ش 68، ص 104).