پس اگر خواهد، آن را از براى ايشان تمام مى‌كند، و اگر خواهد، آن را از ايشان مى‌ربايد». و فرمود كه: «در ايشان، اين آيه جارى شد كه: «فَمُسْتَقَرٌّ وَ مُسْتَوْدَعٌ»[1]؛ يعنى: پس ايمانى است مستقر و ثابت، و ايمانى است به وديعه و عاريه سپرده شده»[2].

تتمّه حديث، و فرمود: «به درستى كه فلانى، ايمانش مستودع بود (كه به وديعت به او سپرده شده بود). پس در هنگامى كه بر ما دروغ گفت، همان ايمانش ربوده شد» (يا آن دروغ، ايمانش را ربود و باعث زوال آن گرديد).

2929/ 5. محمد بن يحيى، از احمد بن محمد بن عيسى، از حسين بن سعيد، از قاسم بن حبيب، از اسحاق بن عمّار، از امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود: «به درستى كه خدا پيغمبران را بر صفت پيغمبرى كه دارند، آفريد؛ پس هرگز مرتد نمى‌شوند، و از آن باز نمى‌گردند. و اوصيا ايشان را بر صفت وصيّت‌هاى ايشان آفريد؛ پس هرگز از آن باز نمى‌گردند. و بعضى از مؤمنان را بر صفت ايمان آفريد؛ پس هرگز مرتد نمى‌شوند. و از جمله ايشان، كسى است كه ايمان به رسم عاريت به او داده شده؛ پس هرگاه چنين كسى دعا كند و در دعا بسيار اصرار كند، بر ايمان بميرد».

باب در بيان نشانه آنكه ايمان به عاريه به او داده شده است‌

183. باب در بيان نشانه آنكه ايمان به عاريه به او داده شده است‌

2930/ 1. از او، از احمد بن محمد، از محمد بن سنان، از مفضّل جعفى روايت است كه گفت: امام جعفر صادق عليه السلام فرمود: «به درستى كه حسرت و پشيمانى، و همه ويل و عذاب، از براى كسى است كه منتفع نشود به آنچه او را بينا گردانيده، و نداند كه چيست آن امرى كه او بر آن اقامه و ايستادگى دارد، آيا نفع است از براى او، يا ضرر و زيان؟» عرض كردم كه:

[1]. انعام، 98.

[2]. يا مستودع، كسى است كه صاحب اين نوع ايمان است. و در تفسير على بن ابراهيم، از امام جعفر صادق عليه السلام مروى است كه فرمود: مستقرّ، ايمانى است كه در دل آدمى ثابت مى‌باشد، تا آنكه بميرد. و مستودع، كسى است كه ايمان از او ربوده شده است. و ظاهر اين حديث و حديث كتاب، اين است كه مستقرّ، به كسر قاف باشد، چنان كه ابن‌كثير و ابو عمرو و يعقوب، به روايت روح و زيد، چنين قراءت كرده‌اند. و قراءت غير ايشان، به فتح قاف است، و معنى ظاهر آيه اين است كه: او است آنكه شما را ايجاد كرده و آفريده از يك تن، كه حضرت آدم عليه السلام است؛ پس شما را است قرارگاهى و جاى وديعتى در رحم يا بالاى زمين، و در صلب يا زير زمين. و بنابر كسر قافِ مستقر، يعنى: پس بعضى از شما مستقر و ثابت، و بعضى از شما به وديعه سپرده شده است. در آنچه مذكور شد. و كلينى رضى الله عنه، همين حديث را در ديباچه كتاب ذكر كرده، با اختلافى در متن.( مترجم)