ذكر الهى به جاى‌[1] آورد. پس در سعى كردن در بندگى الهى، امساك مورزيد؛ زيرا كه به هيچ چيز از احسان و ثواب الهى نمى‌توان رسيد، مگر به اطاعت اوامر و اجتناب و پرهيز نمودن از چيزهايى كه خداى تعالى حرام كرده (، خواه آنها (كه به ظاهرِ قرآن حرام كرده- كه حرمتش را ساير مردم مى‌توانند فهميد-، و خواه آنها كه حرمتش از باطنِ قرآن ظاهر مى‌شود كه به غير از خازنان علوم ربّانى، كه ائمّه طاهرين- صلوات اللَّه عليهم أجمعين‌اند-، كسى بعد از رسول- صلوات اللَّه عليه و آله- عالِم به آنها نيست)؛ زيرا كه خداى تعالى، در كتاب خود فرموده- و قول الهى، حق و صدق است- فرموده كه: ترك كنيد آنچه از گناهانْ ظاهر است و آنچه پنهان است. و بدانيد كه آنچه را خداى تعالى فرموده كه از آن اجتناب كنيد، آن را حرام كرده. و پيروى مكنيد خواهش‌ها و رأى‌هاى خود را، و اگر چنين كنيد، گم‌راه مى‌شويد؛ زيرا كه گم‌راه‌ترينِ مردم نزد خداى تعالى، كسى است كه پيروىِ خواهش و رأى خود كند، نه آن كه خداى تعالى، او را هدايت كرده باشد.

[حد نداشتن ياد و ذكر الهى‌]

و در فضيلت دعا و ذكر، قبل از اين مذكور شد.

و از جمله اخبار كه در باب ذكرِ كثير واقع‌[2] شده، روايت كرده است محمّد بن يعقوب كلينى رضى الله عنه از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام كه فرمود: هيچ چيز نيست كه او را حدّى و آخرى نباشد كه به آن منتهى شود، مگر ذكر الهى كه او را حدّى‌[3] نيست كه به آن حد، منتهى شود.

و خداى تعالى، نمازى چند را واجب ساخته. و كسى كه آنها را به جا مى‌آورد، حدّش همان است. و روزه ماه رمضان را فرموده. پس كسى كه آن را روزه مى‌دارد، حدّش همان است. و حج را واجب ساخته، پس كسى كه حج مى‌كند، حدّش همان است. پس هر يك از اينها حدّى دارند به غير از ذكر كه خداى تعالى، به اندكِ آن راضى نشده و از براى آن، نهايتى مقرّر نساخته كه به آن جا منتهى شود.

بعد از آن، اين آيه را تلاوت فرمود كه: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً*

[1]. الف:« جا».

[2]. ج:« وارد».

[3]. ج:« حد».