و از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده كه: مردى به خدمت آن حضرت، شكايت كرد از خويشان خود. فرمود كه: خشم خود را فرو خور و چنين كن. گفت كه: ايشان، چنين و چنين مى‌كنند. فرمود كه: تو مى‌خواهى كه مثل ايشان باشى وخداى تعالى، به هيچ يك از شما نظر نكند؟[1] و از آن حضرت، روايت كرده كه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود: قطع مكن رحِم خود را، هر چند كه ايشان، تو را قطع كنند.[2] و از حضرت امام محمّد باقر عليه السلام روايت كرده كه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرموده كه: احتراز كنيد از عقوق والدين؛ زيرا كه بوى بهشت را مى‌توان شنيد از هزار ساله راه؛ و نمى‌شنود آن را كسى كه عاقّ والدين باشد، و كسى كه قطعِ رحِم خود كند، و مرد پيرى كه زِنا كند، و كسى كه ازار خود را از روى تكبّر بر زمين كشد. به درستى كه كبريايى، مخصوص خداوند عالميان است.[3]

[معنا و مصاديق صله و قطع رحِم‌]

و از جمله انواع قطعِ رحِم، انكار كردن و تبرّى نمودن از نسب اقارب است. و كلينى رحمه الله از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود: كافر است به خداى تعالى، كسى كه بيزارى مى‌كند از نسب، هر چند دقيق باشد، يعنى نسب دورى باشد.[4] و مشهور ميانه علماى شيعه، آن است كه رحِم كه امر به صِله آن واقع شده، هر كسى را كه نسبتش به آن شخصْ معروف باشد، شامل است، هرچند نسبت دور باشد، خواه ذكور، و خواه اناث، و تأكيد در صِله بعضى بيشتر است از بعضى. و آنچه بعضى از عامّه گفته‌اند كه: «رحِم، عبارت است از كسانى كه نكاح و تزويج ايشان جايز نباشد، اگر يكى از ذكور و ديگرى از اناث بوده باشد و اگر هر دو از يك قبيل باشند، يكى را از صنف ديگر فرض مى‌بايد كرد. پس اگر تناكح ميان ايشان جايز نيست، داخل رحِم است؛ والّا فلا»، دليلى ندارد و مخالف عرف و لغت و ظاهر اخبار است.

و على بن ابراهيم رحمه الله در تفسير آيه‌ «فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَكُمْ»،[5] از حضرت امير المؤمنين عليه السلام روايت كرده كه: در باب بنى اميّه نازل شده.[6] و اين، دلالت بر بطلان قول ايشان مى‌كند.

[1]. همان، ص 347، ح 5.

[2]. همان، ح 6.

[3]. همان، ص 349، ح 6.

[4]. همان، ص 350، ح 1.

[5]. سوره محمّد، آيه 22.

[6]. تفسير القمّى، ج 2، ص 308.