و از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود كه: حُسن ظن به خداى تعالى، آن است كه از غير خدا، اميد نداشته باشى و به غير از گناه و معصيت خود، از چيزى نترسى.[1] و اين حديث، مؤيّد آن است كه سابقاً مذكور شد كه رجا، فرد يا كاملش آن است كه از ملاحظه كَرَم الهى ناشى شود و خوف، از ملاحظه معصيت. و اگر، نه چنين باشد، اوّل از قبيل اغترار و امن مِن مكر اللَّه، و دويّم، از مقوله قنوط و يأس مِن روح اللَّه خواهد بود.

[لزوم اعتدال در خوف و رجا]

و بدان كه اعتدالِ خوف و رجا، امرى است عزيز الوجود و بسيارى از مردم، به ملاحظه يك طرف، از جانب ديگر دور مى‌افتند و در زمره قانطين و مغرورين، داخل مى‌شوند و پناه و ملجأى به غير توسّل به جناب اقدس الهى نيست و در اين مقام، مثل باقى امور، اميد به كَرَم او بايد داشت و از وساوس نفس و شيطان، خائف بايد بود و تمسّك به عُروة الوثقاى متابعت ائمّه اطهار- سلام اللَّه عليهم- مادام اللّيل والنّهار، بايد نمود و بر آنچه از كلام ايشان ظاهر شود، اعتماد كرد، نه بر معانى‌اى كه در نظر عقل خود، مُستَحسَن باشد يا از كلام جمعى كه خود را محقّق مى‌نامند، ظاهر شود. «وَ اللَّهُ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ».[2]

[چهارم: قتل مؤمن‌]

چهارم از كبائر، قتل مؤمن است به غيرِ حق، چنانچه حق تعالى فرموده كه: «مَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فِيها وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظِيماً»؛[3] يعنى:

كسى كه بكُشد مؤمنى را دانسته، پس جزاى او جهنّم است كه هميشه در آن جا باشد و خداى تعالى، غضب مى‌كند بر او و او را از رحمت خود، دور مى‌گردانَد و مهيّا مى‌سازد از براى او عذابى عظيم.

و ظاهر لفظ آيه، اعمّ از آن است كه مؤمن را از براى ايمان بكُشد، يعنى براى عداوت دينى؛ مثل آن كه سنّى، شيعه‌اى را از براى تشيّع [او] بكُشد يا آن كه به سبب نزاع و خصومتى مالى يا غير آن بكُشد. و حديث ابى السّفايح كه ابن بابويه رحمه الله در كتاب من لا يحضره الفقيه روايت نموده است، مُشعر است بر اين معنى؛ امّا سندش مجهول است و محدّثين ثلاثه- رضوان اللَّه عليهم- به طريق موثّق، از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده‌اند كه: كسى كه مؤمنى را از براى دين بكُشد،

[1]. همان، ح 4.

[2]. سوره نور، آيه 46.

[3]. سوره نساء، آيه 93.