[

گناهان كبيره و صغيره‌

]

و إيَّاكُمْ وَ مَا نَهَاكُمْ عَنْهُ أنْ تَركَبُوهُ.

يعنى: حذر و پرهيز نماييد از ارتكاب چيزهايى كه خداى تعالى، شما را از آنها نهى فرموده.

و مراد از آن چيزهايى كه خداى تعالى نهى فرموده، مى‌تواند بود كه اعمّ از صغائر و كبائر باشد؛ زيرا كه نهى رسول و ائمّه- صلوات اللَّه عليهم-، نهى الهى است، و مى‌تواند بود كه مخصوصِ كبائر باشد.

و در منقسم شدن گناه به صغيره و كبيره، و همچنين در تفسير اين دو قِسم، ميانه علما اختلاف واقع شده. جمعى بر آن رفته‌اند كه همه گناهى، كبيره است، به جهت آن كه همه در معنى مخالفت الهى شريك‌اند و مخالفت، بزرگ و كوچك نمى‌باشد. و گفته‌اند كه اطلاق كبيره و صغيره بر گناهان، امرى است اضافى؛ يعنى گناهى را كه با ديگرى بسنجيم، مى‌تواند كه نسبت به او كبيره باشد و نسبت به گناهى ديگر، صغيره. مثلًا بوسيدن زن نامحرم نسبت به زنا كردن، صغيره است و نسبت به نظر كردن از روى شهوت، كبيره است. و همچنين، غصب كردن يك درهم، نسبت به غصب نصفِ درهم، كبيره است و نظر به غصب مالِ بسيار، صغيره است.

و شيخ طبرسى رحمه الله در تفسير مجمع البيان، اين قول را به جميع علماى شيعه، نسبت داده. و از عامّه، جمعى به اين قول، قائل شده‌اند، مثل ابن عبّاس و جمعى از مفسّرين. و اين مذهب، به حَسَب ظاهر، دليلى ندارد؛ بلكه ظاهرِ آيه و احاديث، آن است كه گناه بر دو قِسم باشد و اگر كسى از كبائر اجتناب نمايد، صغائر را خداى تعالى، به فضل عميم خود ببخشد، چنانچه فرموده: «إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ نُدْخِلْكُمْ مُدْخَلًا كَرِيماً».[1] و اگر چه مخالفتِ [خداى‌] بزرگ، بزرگ است؛ امّا معصيت بنده حقير، در جنب كَرَم او حقير است و اگر مخالفت، مقتضاى حكمت نمى‌بود، همه را مى‌بخشيد و از براى بخشيدن بسيارى از كبائر، مثل اسباب توبه و شفاعت و اعمال خير، اسباب مقرّر فرموده.

و گمان اين حقير، آن است كه نسبت دادن اين مذهب به علماى شيعه، از راه اشتباهى است كه شيخ طبرسى رحمه الله در فهميدن عبارت تبيان شيخ طوسى- قدّس اللَّه روحه- نموده؛ زيرا كسى كه در

[1]. سوره نساء، آيه 31.